«Եկեղեցին և իրավունքը» հարցազրույցների շարքի շրջանակում Iravaban.net-ը Տավուշի թեմի Դիլիջան քաղաքի հոգևոր հովիվ Տեր Շավարշ քահանա Սիմոնյանի հետ զրուցել է հավիտենական կյանքի մասին։

-Ի՞նչ է մահը` ոչ ֆիզիոլոգիական տեսանկյունից։

-Մահ բառը մենք բացում ենք այսպես՝ մարմին առանց հոգու։ Հոգին դուրս է գալիս մարմնից։ Ինչպես որ Սուրբ գրքում Սողոմոն Իմաստունն է ասում՝ կա ժամանակ ապրելու, կա ժամանակ մեռնելու։ Երբ գալիս է ժամը, մարմինը վերադառնում է հողին, իսկ հոգին վերադառնում է Աստծու մոտ։ Նշանակում է՝ հոգին անջատվում է մարմնից։ Սա է հոգևոր իմաստով մահը։

-Ի՞նչ է հոգին, իսկ հոգին մահանո՞ւմ է։

-Հոգին չի կարող մահանալ։ Հոգին անմահ է, որովհետև Աստծու պատկերն ու նմանությունն ունի իր վրա։ Հոգին հավիտենական կյանքում կարող է խաղաղության և հանգստության մեջ լինել կամ կարող է հավիտենական տանջանքի մատնվել։ Հոգին է, որ մարդուն պահում է կենդանի։ Մարդը բաղկացած է մարմնից, հոգուց և մտքից։ Հոգին, երբ հանում ես մարդու միջից, մարդն այլևս դառնում է դիակ, ուղղակի անշնչացած մարմին։

-Որտե՞ղ է հոգին։

-Այս պահին դժոխքն ավերված է և դժոխք չի գնում մարդու հոգին, նաև դրախտ չի գնում, որովհետև պիտի հարությունը տեղի ունենա։ Հիսուսը ասում է՝ կգա ժամանակ, որ բոլոր գերեզմանները կբացվեն և բոլոր մարդիկ, ովքեր գերեզմաններում են հարություն կառնեն։ Մեր հոգին ու մարմինը պիտի միանան իրար նորից։ Տերը՝ գալու է դատելու, դրանից հետո կորոշվի՝ մարդը պիտի ապրի, թե պետք է հավիտենական մահով մահանա։ Հոգին վերադառնում է Աստծու մոտ։ Հոգին կամ պիտի ապրի կամ պիտի տանջվի։

-Խոսվում է այն մասին, որ մահից հետո կա կյանք։ Հավիտենական կյանք գոյություն ունի՞։

-Մարդուն ստեղծել են հավիտենական ապրելու համար, բայց մեղքի պատճառով մարդը զրկվեց անմահությունից և դարձավ մահկանացու։ Երբ Աստված մարդուն հանեց դրախտից, նրան հազար տարվա կյանք տվեց։ Այսինքն, մարդն աշխարհի վրա պետք է ապրեր հազար տարի, բայց անգամ առաջնեկը՝ Ադամը, հազար տարին չլրացրեց, ապրեց ընդամենը 930 տարի։ Երբ նայում ենք մարդկության պատմությունն Ադամից հետո կամաց-կամաց մարդու տարիները մեղքի պատճառով կրճատվում են և Սուրբ գիրքն ասում է՝ այսօր մարդու կյանքի տևողությունը մինիմում 70 տարի է։ Եվ ավելի պիտի երիտասարդանա, եթե մեր կյանքում մեղքը շատանա և Սուրբ գիրքն ասում է՝ մեղքի վարձը մահն է։ Երբ Աստված մարդուն հանեց դրախտից փակեց դրախտի դռները և հրաշտակին սուրը ձեռքին, կանգնեցրեց, որ մարդ չմտնի, բայց քանի որ Աստված նպատակ ուներ, ծրագիր ուներ մարդու փրկության համար, ինքը դրախտից դուրս եկավ, Հիսուսն ինքը դրախտից դուրս եկավ, մեզ պես մարմնացավ, մարմին առավ, մարդու պես ապրեց, որպեսզի մեզ նորից կարողանա վերադարձնել հավիտենական կյանք։

-Արդյո՞ք բոլորն արժանանում են հավիտենական կյանքի։

-Հրավերը բոլորին է ուղարկված։ Յուրաքանչյուր մարդ, մինչև իր կյանքի վերջին վայրկյանը հնարավորություն ունի իր հավիտենական կյանքը վերականգնելու։ Օրինակը՝ Հիսուսի աջ և ձախ կողմերում խաչված ավազակներն էին, որ իրենց ապրած կյանքը մեղավոր կյանք էր, բայց մեկ անկեղծ զղջումը և Հիսուսին խնդրելը՝ Տեր հիշիր ինձ, երբ որ դու գաս քո արքայությամբ։ Հիսուսն ասում է՝ այսօր ինձ հետ կլինես դրախտում։ Ուրեմն, մինչև վերջին վայրկյանը մարդը հնարավորություն ունի փրկվելու։ Եվ Աստծո կեցվածքն այսօր մեր հանդեպ, համբերությունն է, որովհետև ասում է՝ ես չեմ ցանկանում որևէ մեղավորի մահը, այլ նրա դառնալը և ապրելը։

-Տեր Շավարշ, արդյոք ժամանակակից մարդը, 21-րդ դարի մարդը ձգտում է և ապրում է այնպես և այն գիտակցությամբ, որ կա հավիտենական կյանք։

-Պողոս առաքյալը ասում է՝ մարդն ինչ որ ունի, ամեն ինչ պիտի կորցնի և միայն երեք բան պիտի մնա մարդուն՝ հավատքը, հույսը, սերը և սրանցից մեծագույնը սերն է։ Սա միակն է, որ մարդու սեփականությունն է և իրեն է պատկանելու և՛ այս աշխարհում, և՛ հանդերձյալ աշխարհում։ Բոլոր ժամանակների մեջ ինչքան էլ մարդն անհավատ լինի, իր մեջ նշույլը կա։ Անդրադառնում է՝ լավ ես մի օր պիտի մահանամ, ինձ ինչ է սպասվում, չկա մարդ, որ դրա մասին չմտածի, միայն կենդանին կարող է չմտածել, բայց այդ մտածելու հետ մեկտեղ աշխարհն իրեն համոզում է, որ դա էական չի, դու սա ընտրիր։ Հիսուսն ասում է՝ շատերն են կանչված, բայց քչերը պիտի փրկվեն։

-Ինչպե՞ս կբացատրեք «Աստված լավերին է տանում» ժողովրդական խոսույթը։

-Նախ, սկսենք նրանից, որ Աստված մահ չի ստեղծել։ Աստված մարդուն անմահ է ստեղծել։ Մահը մարդու գործողության հետևանքն է։ Աստված որևէ մեկի մահը չի ցանկանում։ Երբեք։ Ինպե՞ս կուզենա Աստված, որ որևէ մեկը տանջվի։ Սուրբ գրքի մեջ Աստված ասում է՝ չկա ավելի մեծ ցավ, քանի զավակին կորցրած ծնողի ցավն է։ Աստված ինքն էլ իբրև ծնող իր զավակին զոհաբերեց մեր փրկության համար։ Ուրեմն ինչպե՞ս կուզեր, որ որևէ մեկը մահանար։ Եթե նայենք այս ժողովրդական խոսքին, ես միշտ մի օրինակ եմ բերում՝ երբ մենք մոտենում ենք ծառի պտուղը քաղելու՝ երբեք նեխած պտուղ չենք քաղում։ Լավագույն պտուղն ենք քաղում, որպեսզի մենք համտեսենք։ Հիմա՝ նեխած մարդը երկնքում ի՞նչ պիտի անի։ Նեխած, մեղքերով ծանրացած մարդը ո՞նց պետք է մտնի երկինք։ Աստված թույլ է տալիս այդպիսի մարդկանց ապրելու, մինչև վերջին վայրկայնը հույսով, որ այս մարդը դարձ կունենա։ Եթե մեկը Հիսուս Քրիստոսին չի հավատում չի կարող հավիտենական կյանք ունենալ։

-Որն է կյանքի իմաստը։

-Կյանքի ամբողջ իմաստը սերն է։ Եթե մարդը սիրում է, ինքն ամեն ինչի մեջ գեղեցիկը, լավը, արժեքավորը, հավիտենականը տեսնում է։ Երբ որ մարդը չի սիորում ինքը չի կարող որևէ բան տեսնել։ Ինչքան էլ իրեն տաս, ինքը չի գոհանում։ Չի կարող հոգանալ։ Երբ դու սիրում ես, դու նաև գիտես ուրիշի հոգսով ապրել, ուրիշի ցավը կիսել։ Եթե չես սիրում, դու դառնում ես եսակենտրոն, եսապատկան և եսասեր մարդ։ Նախ քո անձի մասին ես մտածում և ոչինչ չես տեսնում։

-Ի՞նչ է քավարանը։

-Քավարան չկա մեր եկեղեցու վարդապետության մեջ։ Այս կյանքն է քավարանը մեզ համար։ Մահից հետո չկա հնարավորություն մեղքերը քավելու, ապաշխարհելու, այս կյանքն է, որպեսզի քո նախնիների, թե՛ գալիքների, թե՛ ներկայի համար դու ապաշխարհության ճանապարհը անցնես։ Մենք շատ հաճախ դարձել ենք կիրակնօրյա քրիստոնյաներ և մշակութային քրիստոնյաներ։ Պետք չէ միայն եկեղեցում քրիստոնյա լինել, դու ամեն տեղ պիտի քրիստոնյա լինես, նույնիսկ լողանալուց պիտի քրիստոնյա լինես, որ մարդիկ քեզ տեսնեն, հասկանան՝ այս մարդու մեջ Քրիստոս է ապրում։

-Արդյո՞ք պետք է վախենալ մահից։

-Մահից վախենա՞լ։ Ինչո՞ւ պետք է մահից վախենալ։ Ո՞վ է մահից վախենում, ով որ հավաքել, կուտակել է, չի հասցրել վայելել։ Մահը միջոց է Աստծուն տեսնելու։ Վախենալ պետք է կորցնելուց, որ կարող է հավիտենական կյանքը կորցնես։ Պետք է վախենանք հոգևոր մահից։

-Ի՞նչ է արդարությունը։

-Արդարությունը հավիտենական արժեք է, որից չի կարելի հրաժարվել։

-Ի՞նչ է բարոյականությունը։

-Առանց Աստծո, պարզապես ապրելակերպ։

Ի՞նչ է հավատքը։

-Հավատքը վստահություն է, սկզբում Աստծո, հետո յուրաքանչյուր մարդու հանդեպ։

Մանրամասները՝ տեսանյութում։

Հասմիկ Սարգսյան