Արդարադատության նախարարությունը փաստաբանության ոլորտի բարեփոխման ռազմավարական ուղղության շրջանակներում մշակել է «Փաստաբանության մասին» օրենքում փոփոխություններ և լրացումներ կատարելու մասին» օրենքի նախագիծ: Այն հանրային քննարկման դեռ չի ներկայացվել, այլ նախնական կարծիքների հավաքագրման նպատակով ուղարկվել է Փաստաբանների պալատին և բոլոր գործող փաստաբանների։ Իրավաբան․net-ը հարցազրույցների շարք է սկսել, որի նպատակը առաջարկվող փոփոխությունների վերաբերյալ փաստաբանական համայնքի դիտարկումներն ու կարծիքները ներկայացնելն է։

Թեմայի վերաբերյալ խոսել ենք Փաստաբանական դպրոցի տնօրեն Արա Զոհրաբյանի հետ:

– Ըստ ձեզ նման փոփոխությունների իրականացումն ի՞նչ նպատակ է հետապնդում։

– Կարծեմ, այդ նախագիծը նախարարության մակարդակի մշակած նախագիծ չէ, այլ՝ նախարարությանը ենթակա կազմակերպության: Այս փուլում, շատ հում նախագիծ է: Պաշտոնապես, օրենքի որևէ փոփոխություն առաջարկվում է, որպես բարեփոխում:

– Առաջարկվող փոփոխություններից մեկը վերաբերում է փաստաբանների պալատի գործադիր կառավարման հարաբերություններում Փաստաբանների պալատի խորհրդի և պալատի նախագահի դերակատարության վերանայմանը` առաջնահերթությունը տալով կոլեգիալ կառավարմանը։ Ինչպե՞ս եք վերաբերվում առաջարկվող այս փոփոխությանը, որպես պալատի նախկին նախագահ։

– 2019 թվականից և այս պահին էլ Եվրոպական միության և Եվրոպայի խորհրդի օժանդակությամբ իրականացվում է «Փաստաբանի մասնագիտության խթանումը եվրոպական չափանիշներին համապատասխան» տարածաշրջանային ծրագիր, որտեղ ուսումնասիրվում է Հայաստանի, Վրաստանի, Ուկրաինայի, Մոլդովայի և Բելառուսի փաստաբանությանն առնչվող օրենսդրությունը և հիմնախնդիրները: Բավականին խորը քննարկումներ և համեմատություններ են կատարվում, որի արդյունքը կարծում եմ օգտակար կլինի: Այսօր գործող օրենքում որոշ փոփոխությունների կարիք կա, բայց ոչ այն ծավալով և այն ուղղություններով, որոնք նախատեսել է արդարադատության նախարարությանն ենթակա կառույցը:

– Փոփոխությունների առաջարկներից մեկը վերաբերում է հնարավորության նախատեսմանը, որ հանրային պաշտպանի գրասենյակը անձանց հանրային պաշտպանությունը կարողանա կազմակերպել նաև հանրային պաշտպան չհանդիսացող այլ անձանց միջոցով: Փոփոխությունը տեղին կլինի՞։

-Միայն խորհրդատվության մասով, կարծում եմ խնդիր չի լինի, բայց քաղաքացիական գործերով դատական ներկայացուցչության կամ քրեական գործով պաշտպանության մասով դա անթույլատրելի է: Միայն արտոնագիր ունեցող փաստաբանը կարող է այդ գործերով զբաղվել: Կստացվի, մարդն անվճարունակ է, դրա համար պետությունն իր գումարները տնտեսելու համար փաստաբան չհանդիսացող անձանց է առաջարկում:

Սահմանադրությունն այլ կարծիք ունի որակյալ իրավաբանական օգնության և այն տրամադրող սուբյեկտի մասին: Մի քանի տարի առաջ Փաստաբանների պալատի կողմից առաջարկվել էր հանրային պաշտպանի գրասենյակում ստեղծել ևս մեկ հարթակ, որտեղ ներգրավված կլինեն հանրային պաշտպան չհանդիսացող փաստաբանները և հատուկ նախատեսված ֆոնդի միջոցներով գործեր կվարեն նախապես հայտարարված մատչելի գներով: Օրինակ, եթե որոշվել է, որ ալիմենտի գործով ներկայացուցչության արժեքը 40.000 ՀՀ դրամ է, ապա եթե փաստաբանը պատրաստ է այդ գործը վերցնել, որոշակի պարզեցված և արդար ընթացակարգերով, այդ գործը կկարողանա ընդունել վարել: Քաղաքացու համար այդ գործն անվճար կլինի: Այս մեխանիզմը գործարկելու դեպքում, հանրային պաշտպանի գրասենյակն էլ կբեռնաթափվի:

-Պարոն Զոհրաբյան, Արդարադատության նախարարության կողմից առաջարկված մյուս փոփոխություններից ո՞ր կետերն են խնդրահարույց և ի՞նչ ռիսկեր կան դրանց իրականացման ճանապարհին։

– Արդարադատության նախարարության և փաստաբանների պալատի միջև աշխատանքային խումբ է ստեղծվել: Լավ կլինի այդ խմբի համատեղ աշխատանքի արդյունքը տեսնելուց հետո խոսել ռիսկերի մասին:

-Ինչպե՞ս են ընկալում փաստաբանները առաջարկվող փոփոխությունները։ Արդյոք դրանք պայմանավորո՞ւմ եք վերջերս կայացած պալատի նախագահի ընտրության արդյունքներով։

– Փաստաբանների կողմից մտահոգություններ հնչել են, բայց ժամանակը ցույց կտա:

Մերի Մնոյան