Iravaban.net-ը ուսումնասիրել է Իրավական ակտերի նախագծերի հրապարակման e-draft.am կայքում հանրային քննարկման դրված ««Տվյալների փոխանակման շերտի միջոցով բնակչության պետական ռեգիստրի հետ փոխկապակցված այլ տվյալների շտեմարաններում առկա տվյալների ստացման, ինչպես նաև տվյալների օգտագործման կարգը սահմանելու մասին»» ՀՀ կառավարության որոշման նախագիծը: Նախագծով նախատեսվում է, որ որոշումը ուժի մեջ կմտնի բնակչության պետական ռեգիստրի տվյալների շտեմարանի գործարկմանը հաջորդող օրվանից։
Հիմք ընդունելով «Բնակչության պետական ռեգիստրի մասին» օրենքի 12-րդ հոդվածի 8-րդ մասը՝ Հայաստանի Հանրապետության կառավարությունը որոշում է.
- Սահմանել տվյալների փոխանակման շերտի միջոցով բնակչության պետական ռեգիստրի հետ փոխկապակցված այլ տվյալների շտեմարաններում առկա տվյալների ստացման ինչպես նաև տվյալների օգտագործման կարգը՝ համաձայն հավելվածի։
Հավելվածի հիմնական դրույթները
Կարգը սահմանում է պետական տեղեկատվական համակարգերի միջև տվյալների ստացման և օգտագործման հարաբերությունները՝ ապահովելով դրանց փոխգործելիությունը և անվտանգությունը։
Հիմնական սահմանումներ և դրույթներ՝
- Տվյալների փոխանակման շերտի անդամներ են տարբեր պետական մարմինների տեղեկատվական շտեմարաններ՝ ներառյալ պաշտպանության բնագավառի տվյալների շտեմարանը, սահմանային էլեկտրոնային կառավարման համակարգը, անձը հաստատող փաստաթղթերի և կենսաչափական տվյալների շտեմարանները, ինչպես նաև կառավարության կողմից սահմանված այլ տվյալների բազաներ։
- Յուրաքանչյուր անդամ իր ենթահամակարգերը միացնում է տվյալների փոխանակման շերտին՝ անվտանգության սերվերի միջոցով, ապահովելով կոդավորված կապ (VPN կամ HTTPS):
- Տվյալների փոխանցման յուրաքանչյուր դեպք հաստատվում է էլեկտրոնային կնիքով և գրանցվում է հարցումների գրանցամատյանում՝ ապահովելով վերահսկելիություն և հետագծելիություն։
- Տվյալների օգտագործումը թույլատրելի է միայն օրենսդրությամբ նախատեսված լիազորությունների շրջանակում, իսկ փոխանցված տվյալները չեն կարող օգտագործվել այլ նպատակներով կամ տրամադրվել երրորդ կողմին։
- Ապահովվում է տվյալների գաղտնիությունը, ամբողջականությունը և սահմանափակ հասանելիությունը։
- Տվյալների փոխանակման գործընթացի անվտանգությունն իրականացվում է էլեկտրոնային կնիքների, կոդավորման և անվտանգության սերվերների միջոցով։
- Անդամներն առնվազն չորս տարին մեկ անգամ անցկացնում են անվտանգային աուդիտ։
- Խախտումների կամ չարաշահումների դեպքում տվյալների ծառայություններից օգտվելու իրավունքը կարող է ժամանակավորապես կասեցվել կամ դադարեցվել։
Ու՞մ կողմից է մշակվել
Նախագիծը մշակվել է ՀՀ ներքին գործերի նախարարության կողմից։
Իրավական անհրաժեշտությունը
Նախագծի ընդունման անհրաժեշտությունը բխում է «Բնակչության պետական ռեգիստրի մասին» օրենքի պահանջներից, ըստ որի՝ կառավարությունը սահմանում է տվյալների փոխանակման և օգտագործման կարգը։
Այս նախաձեռնությունը նպատակ ունի՝
- ապահովել պետական տեղեկատվական համակարգերի փոխգործելիությունը,
- ձևավորել տվյալների փոխանակման միասնական կանոններ,
- ապահովել տվյալների հոսքի շարունակականությունն ու անվտանգությունը։
Բնակչության պետական ռեգիստրի արդյունավետ գործունեությունը հնարավոր է միայն պետական տարբեր շտեմարանների փոխկապակցված աշխատանքի միջոցով՝ ներառյալ անձը հաստատող փաստաթղթերի, կենսաչափական տվյալների և սահմանային կառավարման համակարգերը։ Այս փոխկապակցվածությունն իրականացվում է տվյալների փոխանակման շերտի միջոցով, որը հանդիսանում է անվտանգ և ստանդարտացված թվային միջավայր պետական համակարգերի համար։
Ֆինանսական ազդեցությունը
Նախագծի ընդունման ծախսային գնահատականը հնարավոր կլինի կազմել բնակչության պետական ռեգիստրի տվյալների շտեմարանի գործարկման համակարգի ներդրմամբ պայմանավորված աշխատանքների ավարտից հետո։
Ակնկալվող արդյունքը
- Պետական տեղեկատվական համակարգերի փոխգործելիության մակարդակի բարձրացում։
- Տվյալների փոխանակման իրավական և տեխնիկական անվտանգության ապահովում։
- Տվյալների կրկնօրինակումների և ձեռնարկային հավաքման բեռի նվազեցում։
- Քաղաքացիների տվյալների պաշտպանության և պետական ծառայությունների որակի բարելավում։
Կապը ռազմավարական փաստաթղթերի հետ
Կառավարության 2021-2026թթ. ծրագրի 6.2-րդ բաժնի համաձայն՝ պետությունը պարտավորվել է բարեփոխել հանրությանը մատուցվող ծառայությունների որակը։ Նախագիծը համապատասխանում է այս հանձնառությանը՝ ապահովելով տեխնոլոգիական լուծումների հիմքով կառավարվող տվյալների բազաների զարգացում և քաղաքացիակենտրոն ծառայությունների մատուցում։
Նախագծին կարող եք ծանոթանալ հետևյալ հղումով, տեղեկացնում է Iravaban.net-ը։
