2025 թվականի օգոստոսի 5-ին e-draft.am հարթակում քննարկման է ներկայացվել «Բնակելի կառուցապատման գործունեության մասին» օրենքի ընդունման հայեցակարգի նախագիծը (https://www.e-draft.am/projects/8997/about )

Հայաստանում բնակելի շենքերի կառուցապատման ոլորտը, որտեղ բազմաբնակարան շենքերից անշարժ գույք գնելու իրավունքի պայմանագրեր են կնքվում, երկար ժամանակ ունի կանոնակարգման բացեր: Այս ոլորտում կան ռիսկեր, ինչպես օրինակ՝ կառուցապատողների սնանկության դեպքում գնորդների իրավունքների պաշտպանվածության խնդիրները:

Ինչի մասին է նախագիծը

Նախագիծն առաջարկում է ստեղծել «Բնակելի կառուցապատման գործունեության մասին» օրենք, որը կկարգավորի բնակելի շենքերի կառուցապատման գործընթացը, պաշտպանելու է գնորդների իրավունքները և սահմանելու է կառուցապատողների պարտավորություններն ու ստանդարտները:

Հայեցակարգի նպատակներն են՝

• Սահմանել, թե ով է համարվում «բնակելի կառուցապատող», և ինչ է համարվում «բնակելի կառուցապատման գործունեություն»:
• Կարգավորել բնակելի կառուցապատողների իրավունքներն ու պարտականությունները:
• Նշել կառուցապատման գործընթացի վերահսկողության մեխանիզմները:
• Ներդնել կառուցապատողների ինքնակարգավորվող կազմակերպության («ԻԿԿ») ինստիտուտ, որը կհամախմբի ոլորտի մասնագետներին և կհամակարգի նրանց գործունեությունը:
• Ապահովել սպառողների պաշտպանությունը, կանխարգելել ռիսկերը և վնասները:

Առկա իրավիճակը․

Հայաստանում այսօր կառուցապատման ոլորտը կանոնակարգված է մասամբ՝ քաղաքացիական օրենսդրությամբ և վարչական ակտերով, բայց չկա հատուկ օրենք, որը մանրամասն կարգավորի բնակելի կառուցապատողներին, նրանց չափանիշները և վերահսկողությունը:

Այնպիսի խնդիրներ, ինչպիսիք են՝

• կոպիտ ժամկետների խախտումներ,
• ցածր որակ,
• սնանկության ռիսկ,

որոնք հաճախ վնասում են գնորդների շահերին:

Միջազգային փորձը

Աշխարհի բազմաթիվ երկրներում սեփական կարիքների համար կառուցապատում իրականացնող սուբյեկտների և կառուցվող շենքից մինչև դրա շինարարության ավարտը (ավարտական ակտի ձևակերպումը) վաճառքի առաջարկի միջոցով անշարժ գույքի գնման իրավունքների առուվաճառքի նպատակով կառուցապատում  իրականացնող սուբյեկտների վերաբերյալ սահմանվում են տաբեր կարգավորումներ և կառուցապատումը դիտարկում են որպես մասնագիտական գործունեություն, որը ենթարկվում է հատուկ վերահսկողության։

• Ռուսաստանում և Ղազախստանում՝ կառուցապատողը պետք է ունենա փորձ և ֆինանսական կայունություն:
• Գերմանիայում, Ֆրանսիայում և Բուլղարիայում գործում են ինքնակարգավորվող կազմակերպություններ, որոնք վերահսկում են կառուցապատողների գործունեությունը, ապահովում են ստանդարտներ և պաշտպանում գնորդների շահերը:

Իրազեկված լինելը կարևոր նախապայման է սեփական իրավունքների պաշտպանման համար։ Խորհուրդ է տրվում ուսումնասիրել ներկայացված նախագիծը, հետևել դրա հանրային քննարկումներին և ներկայացնել ձեր դիտարկումները։ Ձեր մասնակցությունը կարող է նպաստել ոլորտի արդյունավետ կանոնակարգմանը, ինչպես նաև ապահովել գնորդների և կառուցապատողների շահերի հավասարակշռված պաշտպանությունը։