Բարդ երկխոսություններ, բանավեճեր և անհամաձայնություններ են եղել «Հասարակական կազմակերպությունների մասին» նոր օրենքի նախագծի մշակման ընթացքում, սակայն, ի վերջո, ստեղծվել է փոխահամաձայնեցված տարբերակ, որը բխում է թե կառավարության, թե քաղաքացիական հասարակության շահերից: Այս մասին այսօր լրագրողների հետ հանդիպմանն ասաց Հայաստանում ԵՄ պատվիրակության համագործակցության բաժնի ղեկավար Հոա-Բին Աջեմյանը:
2014 թվականից ի վեր «Հասարակական կազմակերպությունների մասին» օրենքի նախագծի քննարկումներին նպաստել է Եվրամիության կողմից ֆինանսավորվող «Աջակցություն Հայաստանում ժողովրդավար կառավարման գործընթացին» ծրագիրը, որի բյուջեն կազմում է մոտ 950 հազար եվրո: Ծրագիրն իրականցվում է Բրիտանական խորհրդի կողմից` գործընկեր կազմակերպությունների հետ համատեղ:
Արդարադատության փոխնախարար Արսեն Մկրտչյանը նշեց, որ օրինագծի նոր տարբերակում մի շարք դրույթներ վերանայվել են` հաշվի առնելով հասարակական կազմակերպությունների կողմից բարձրացված խնդիրները:
Մասնավորապես, ՀԿ ներկայացուցիչները նշում էին, որ ՀԿ-ների համար պարտադիր պահանջը, որ տարին մեկ անգամ պետք է հաշվետվություն ներկայացնել azdarar.am կայքում պետության կողմից կարող է անհարկի միջամտություններ կատարելու լծակ դառնալ, հատկապես, որ այն չկատարելու դեպքում սանկցիաները բավականին խիստ են:
Օրինագծի վերանայման արդյունքում, այդ դրույթը փոքր-ինչ փոփոխվել է, հանրային հաշվետվություններ ներկայացնելու պահանջը պարտադիր կլինի այն ՀԿ-ների համար, որոնք կֆինանսավորվեն պետական կամ հանրային միջոցներից: Իսկ մասնավոր աղբյուրներից ֆինանսավորվող ՀԿ-ները հաշվետու կլինեն իրենց դոնոր-ընկերություններին և անդամներին:
Մյուս խնդրահարույց հարցերից մեկը վերաբերում է օրինագծով սահմնված արգելված արարքների դեպքում սանկցիաներին, որոնք բավականին խիստ են և նույնիսկ պետությունը կարող է դիմել դատարան` պահանջով լուծարել ՀԿ-ն, եթե վերջինս մի քանի անգամ հրաժարվել է հաշվետություն ներկայացնել:
Ա. Մկրտչյանն ասաց, որ այս դրույթն էլ կվերանայվի, և հավանական է, որ ՀԿ-ի լուծարման հարցը խիստ ծարյահեղ միջոց համարվի, և ավելի մեղմ տարբերակ ներդրվի նաև այն, որ գործունեության կասեցումը լինի ժամանակավոր:
Իսկ ներկայիս գործող օրենքի համեմատությամբ, նախագիծը մի շարք առավելություններ ունի, նորամուծություններ կան, որոնք էապես կթեթևացնեն հասարակական կազմակերպությունների գործունեությունը:
Մասնավորապես, Աջակցություն Հայաստանում ժողովրդավար կառավարման գործընթացին» ծրագրի թիմի ղեկավար Ջոն Ռայթը շեշտեց այն, որ նախագծի ընդունվելուց հետո, ՀԿ-ները օրինապես կկարողանան իրենց աշխատանքներում ներգրավվել կամավորականներ և նաև ձեռնարակատիրական գործունեությամբ զբաղվել` առանց մեկ այլ առևտրային կազմակերպություն ստեղծելու: Նրա խոսքով, այս փոփոխությունները մեծապես կհեշտացնեն կազմակերպությունների գործը:
Նրա խոսքով, իսկզբանե մտահոգություն է եղել, թե այս օրենքը կարտացոլեր գրեթե նույն դրույթները, որոնք առկա են ռուսաստանյան համապատասխան օրենքում, սակայն այս օրինագիծն ապացուցում է, որ ՀՀ կառավարությունը համարում է, որ հասարակական սեկտորն ազատ է և պետք է ազատ լինի իր գործունեությամբ:
