Ի՞նչ պետք է իմանաք

Ծնողական իրավունքներից զրկելը կատարվում է միայն դատարանի միջոցով և ունի լուրջ հետևանքներ թե՛ ծնողի, թե՛ երեխայի համար։

Ո՞ր դեպքերում կարող են ծնողներին զրկել ծնողական իրավունքներից․

Ծնողները կամ նրանցից մեկը կարող են զրկվել ծնողական իրավունքներից, եթե նրանք՝

• մեկ տարի անընդմեջ չարամտորեն խուսափում են ծնողական պարտականությունները կատարելուց, այդ թվում` ալիմենտ վճարելուց.
• չեն փոխում իրենց վարքագիծը ծնողական իրավունքների սահմանափակման մասին դատարանի վճիռն օրինական ուժի մեջ մտնելուց հետո` վեց ամսվա ընթացքում.
• առանց հարգելի պատճառի հրաժարվում են վերցնել իրենց երեխային ծննդատնից կամ բժշկական օգնություն և սպասարկում իրականացնող կազմակերպություններից.
• մեկ տարի առանց հարգելի պատճառի հրաժարվում են վերցնել իրենց երեխային դաստիարակչական, բնակչության սոցիալական պաշտպանության կամ նմանատիպ այլ հաստատություններից.
• չարաշահում են իրենց ծնողական իրավունքները, այդ թվում` իրենց վարքագծով վնասակար ազդեցություն են գործում երեխայի վրա.
• տառապում են քրոնիկ ալկոհոլամոլությամբ, թմրամոլությամբ կամ թունամոլությամբ.
• տառապում են քրոնիկ հոգեկան հիվանդություններով, որոնց ցանկըսահմանում է ՀՀ կառավարությունը.
• դաժանաբար են վարվում երեխայի հետ, մասնավորապես`
• պարբերաբար այնպիսի ֆիզիկական բռնություն են գործադրում նրա նկատմամբ, որը չի պարունակում ՀՀ քրեական օրենսգրքով նախատեսված հանցակազմի հատկանիշներ,
• պարբերաբար հոգեբանական բռնություն են գործադրում նրա նկատմամբ, այն է`դիտավորությամբ հոգեկան ուժեղ տառապանք պատճառելը, այդ թվում` ֆիզիկական, սեռական բռնություն գործադրելու սպառնալիքը, արժանապատվության պարբերական նվաստացումը:

 Բացի այդ, ծնողը զրկվում է ծնողական իրավունքներից, եթե դատապարտվել է իր երեխայի դեմ ուղղված դիտավորյալ հանցագործության համար։

Ծնողական իրավունքներից զրկելու հիմքերի 1-ին, 3-րդ և 4-րդ կետերով ամրագրված դեպքերը ծնողական իրավունքներից զրկելու հիմք չեն, եթե ծնողը գտնվում է ․

• բժշկական հաստատությունում,
• կարգապահական գումարտակում,
• ուղղիչ հիմնարկում,
• ձերբակալվածներին կամ կալանավորվածներին պահելու վայրում,
• մասնակցում է վարժական հավաքներին
• գտնվում է պարտադիր ժամկետային զինվորական ծառայության մեջ,
• մարտական գործողությունների ընթացքում զինված ուժերի կազմում,
• գերության մեջ,
• մեկնել է օտարերկրյա գործուղման, եթե ծնողական իրավունքներից զրկելը չի բխում Երեխայի լավագույն շահերից։
• Դատարանը, որպես հարգելի պատճառ, կարող է դիտարկել նաև այլ իրավիճակներ:

Ո՞վ կարող է ծնողական իրավունքներից զրկելու մասին հայց ներկայացնել դատարան

• Ծնողներից մեկը (երեխայի այլ օրինական ներկայացուցիչը)։
• Խնամակալության և հոգաբարձության մարմինը։
• Պետական կամ տեղական ինքնակառավարման մարմիններն ու կազմակերպությունները, որոնց վրա օրենքով դրված են երեխաների իրավունքների ու շահերի պաշտպանության պարտականություններ
• Նշված մարմինները պարտավոր են հայց ներկայացնել ոչ ուշ, քան ծնողական իրավունքներից զրկելու հիմքերը իրենց հայտնի դառնալու օրվանից մեկ ամիս հետո։

Ինչպե՞ս է քննվում գործը

• Գործերը քննվում են խնամակալության և հոգաբարձության մարմնի պարտադիր մասնակցությամբ։
• Դատարանը հաշվի է առնում նաև սոցիալական աջակցության ոլորտի լիազոր մարմնի տրամադրած եզրակացությունը՝ երեխայի և ծնողի սոցիալական կարիքների վերաբերյալ։
• Եթե դատարանը գործի քննության ընթացքում հայտնաբերում է քրեորեն պատժելի արարք, պարտավոր է այդ մասին տեղեկացնել իրավասու մարմիններին։
• Ծնողական իրավունքներից զրկելու մասին դատարանի վճիռն օրինական ուժի մեջ մտնելու պահից երեք օրվա ընթացքում դատարանը պարտավոր է այդ վճռի քաղվածքն ուղարկել երեխայի ծննդի պետական գրանցման վայրի քաղաքացիական կացության ակտերի պետական գրանցում իրականացնող մարմին։

Հավելյալ տեղեկությունների համար կարող եք այցելել Իրավաբան.net մասնագիտական առցանց մեդիա։

Ծանուցում. սույն նյութը պատրաստված է միայն իրավական իրազեկման նպատակով և չի հանդիսանում իրավաբանական խորհրդատվություն։ Կոնկրետ իրավիճակներում իրավաբանական խորհրդատվություն ստանալու համար անհրաժեշտ է դիմել մասնագետի։