Իրավաբան.net-ը շարունակում է հարցազրույցների շարքը իրավական ոլորտը լուսաբանող լրագրողների հետ: Երկրորդ հյուրը «Իրավունք» թերթի «Հետաքննություն» հավելվածի նախկին խմբագիր, հայտնի լրագրող Արթուր Սահակյանն է:

.

Փաստեր

1999-թ-ին ավարտել է Երևանի պետական համալսարանի փիլիսոփայության, սոցիոլոգիայի և հոգեբանության ֆակուլտետը:

2002-2006թթ-ին աշխատել է «Իրավունք» թերթում, խմբագրել է «Իրավունք» թերթի «Հետաքննություն» հավելվածը:

2003-2008 թթ-ին ղեկավարել է Հանրային ռադիոյի «Ռադիոլուր» ծրագիրը:

2004-2006թթ-ին վարել է Արմենակոբ հեռուստաընկերության «Խոսք՝ առանց փողկապի» հեղինակային ծրագիրը:

2006-2008թթ-ին վարել է Հանրային հեռուստատեսության «Եվրապոլիս» հեղինակային ծրագիրը:

.
– Որքան ինձ հայտի է դուք մասնագիտությամբ լրագրող չեք, ինչո˚ւ և ինչպե˚ս ընտրեցիք լրագրողի ուղին:
– Մեր սերնդից շատերն անկախ մասնագիտությունից ուսանողական տարիներին սկսեցին համագործակցել լրատվամիջոցների հետ: Հոդվածեր էինք գրում ու տպագրում: Հավանաբար մեզ համար դա ինքնադրսևորման մի ձև էր: Մեր սերունդը կարելի է համարել անկախության առաջին սերունդը, որը դուրս էր խորհրդային ստերեոտիպերից : Մեր ուսանողական շրջանը համընկավ համազգային զարթոնքի, արցախյան ազատամարտի և անկախության առաջին պտուղների հետ՝ ինչպես դրական, այնպես էլ բացասական իմաստներով: Լրագրությունն ինչ-որ առումով ամբիոն էր արտահայտվելու և կիսվելու համար:
Անգամ չէի էլ մտածում, որ դա դառնալու է մշտական աշխատանք, կարիերա և ապրելակերպ:
.

– Ինչո˚ւ որոշեցիք զբաղվել իրավական թեմաների լուսաբանմամբ և լրագրողական հետաքննություններով, որևէ հետաքրքիր դեպք կա, որ տպավորվել է Ձեր հիշողության մեջ:
-Այնպես ստացվեց, որ մի հետաքննական հոդված գրեցի մեր հանրապետության, ավելի ստույգ մայրաքաղաքի կոռումպացված ոլորտներից մեկի՝ Երևանի տրանսպորտի ոլորտի ստվերային գերշահույթների մասին: Դա ինձ էր հետաքրքիր և ավելի քան մեկ ամիս աշխատեցի այդ հոդվածի վրա, լրագրողական հետաքննություն կատարեցի բառիս ամենաիսկական իմաստով և պարզվեց, որ մեր այսպես կոչված քառակուսի գլխավոր գիծ նայողները և նրանց տանիք հանդիսացող կոռումպացված չինովնիկները մեկ օրում գրպանում և պետությունից թաքցնում են այնքան գումար, որքան երկրի բյուջեն է ներմուծվում ողջ հանրապետության տրանսպորտային համակարգից ողջ տարվա ընթացքում: Ուշադրություն դարձրեք գիծ նայողների մեկ օրն ավելի շահութաբեր է քան պետբյուջեի մեկ տարին: Այսինքն այդ բնագավառի 99 ՏՈԿՈՍԸ ՍՏՎԵՐՈՒՄ ԷՐ: Համոզված եմ հիմա էլ, եթե հետաքննեք կպարզեք, որ շատ բան չի փոխվել: Ինչևէ, հոդվածը տպագրեցի «Իրավունք» թերթի «Հետաքննություն» հավելվածում, որը մեծ արձագանք գտավ: Դրանից հետո «Իրավունքի» գլխավոր խմբագիր Հայկ Բաբուխանյանը առաջարկեց ինձ ստանձնել այդ թերթի՝ «Հետաքննություն» հավելվածի պատասխանատու խմբագրի պատասխանատվությունը: Թերթը նոր-նոր էր սկսել տպագրվել, ընդամենը մեկ-երկու համար էին հասցնել տպագրել: Շուտով թերթը մեծ համբավ ձեռք բերեց և տպաքանակը կտրուկ ավելացավ:
Ինչ վերաբերվում է հետաքրքիր դեպքերին՝ անշուշտ լրագրողիների կյանքը լեցուն է հետաքրքիր դեպքերով, ոչ ստանդարդ իրավիճակներով: Ինձ հետ նույնպես եղել են նման դեպքեր: Եղել են լավ դեպքեր, եղել են շանտաժի դեպքեր, եղել են դեպքեր, երբ թերթի համարը թողարկելուց հետո տեսել ենք հետապնդող մարդիկ, մեքենաներ: Եղել են կաշառելու դեպքեր: Հիշում եմ՝ հոդվածներիցս մեկի այսպես կոչված գլխավոր հերոսը առաջարկեց հանդիպել սրճարանում և զրուցել: «Դե ասա» արտահայտությունը տարբեր կերպ կարելի էր հասկանալ: Այդ օրը հասկացա, որ այդպես փորձում են կաշառել լրագրողների: Երբ հանդիպեցինք, նստեցինք, սույն հերոսը ինձ դիմեց այդպես՝ «Դե ասա»: Ասեցի դե ասելու բան չկա, ամեն ինչ գրված է, եթե նոր բան ունեք ավելացնելու սիրով կտպագրեմ: «Տո չէ այ ախպեր,-ընդհատեց զրուցակիցս,- գինդ ասա, որ իմ անունն ու էդ թեման վաաբշե չշոշափվի»: Ես բնականաբար «գին» չասեցի ու թեման բնականաբար չփակվեց: Ավելին, մեր թերթի հաջորդ համարում տպագրվեց սույն պարոնի հետ մի շատ հետաքրքիր ու սկանդալային հարցազրույց: Դրանից հետո արդեն գիտեի «Դե ասա» արտահայտության այսպես ասած լրագրաքրեաքաղաքական բացատրությունը: Գիտեմ նաև որ ցավոք կան «Դե ասաի» մեջ հմտացած և հղփացած լրագրողներ, «պրոֆեսսիոնալներ»:

.

– Ինպե˚ս պատահեց, որ գյուղական համայնքից Երևան եկած Արթուր Սահակյանը, չունենալով անհրաժեշտ մասնագիտական կրթություն, կապեր, փող, հանկարծ դարձավ ճանաչված լրագրող: Կասեք, ո˚րն էր գաղտնիքը:
– Ճիշտն ասած երբեք չեմ մտածել այդ մասին, թե որքան եմ ճանաչված: Բայց կասեմ, որ չեմ կարծում թե փոքր երկրում մեծ բան է հայտնի դառնալը: Մեկ օրում կարելի է հայտնի դառնալ ոչ միայն Հայաստանում, այլև Հայաստանից դուրս: Ինչ վերաբերվում է կապերին, ապա միշտ բոլոր կապերս ինքնուրույն եմ ստեղծել: Եվ այնպես է ստացվել, որ բազմիցս սկսել է զրոյից: Այսօր նույնպես, Միացյալ Նահանգներում ամեն ինչ սկսել եմ զրոյից: Մի բան վստահ կարող եմ ասել, որ սիրում եմ ստանձնել պատասխանատվություն և այդ պատասխանատվությանը
վերաբերվում եմ չափազանց լուրջ:

..
– Ինչո˚ւ թողեցիք իրավական թեմաներով լուսաբանումը, հետաքննող լրագրությունը ու ընտրեցիք լրագրողի և ղեկավարի անհոգ կարերիան: Եւ ի˚նչ տվեց Ձեզ Հանրային ռադիոն և հեռուստատեսությունը, որտեղ ղեկավարեցիք «Ռադիոլուրը» և վարեցիք «Եվրապոլիս» հեղինակային ծրագիրը:
– Համաձայն չեմ, թե թողեցի հետաքննական լրագրությունը: Երբ ստանձնեցի «Ռադիոլուրի» տնօրենի պարտականությունը շարունակում էի մնալ «Հետաքննության» պատասխանատուն: Հետագայում երբ ՍԻՄ-ում ամեն ինչ խառնվեց, կուսակցությունն ու թերթը պառակտվեցին, մթնոլորտը փչացավ, մարդիկ փչացան, դադարեցի համագործակցել: Այլևս դա այն խմբագրությունը չէր, որը մեզ բոլորիս համար դարձել էր երկրորդ ընտանիք և դպրոց:
Երկրորդ, համաձայն չեմ թե «Ռադիոլուրի» գլխավոր խմբագիր լինելը անհոգ գործ էր: Հակառակը՝ շատ ավելի մեծ լսարան, մեծ աշխատակազմ, մեծ պատասխանատվություն: Ինքս հավաքեցի լրագրողների նոր թիմ, նրանցից շատերը անփորձ էին, բոլորովին նոր լրագրության մեջ և հարկավոր էր չափազանց ուշադիր ու պատասխանատու լինել:

.

-Ի դեպ, ո՞ւմն էր «Ռադիոլուրի» գաղափարը: Նախկինում հանրային ռադիոն ուներ լուրեր ծրագիրը, դուք սկսեցիք «Ռադիոլուրը»:
– Ալեքսան Հարությունյանը և Արմեն Ամիրյանը որոշել էին թարմացնել հանրային ռադիոյի լրատվական բլոկը և նրանք ինձ առաջարկեցին ղեկավարել այդ գործը: «Ռադիոլուր» անունը ինքս առաջարկեցի, ինչը հավանություն գտավ բոլորի կողմից: Այնուհետև հավաքեցի բոլորովին նոր թիմ՝ թերթերի, հեռուստատեսությունների և նաեւ ռադիոյի բնագավառի լրագրողների: Ռադիոլուրը ինձ համար փոքրիկ երեխայի նման մի բան էր: Չեք պատկերացնի` որքան ջանք ու եռանդ դրեցինք իմ շատ սիրելի գործընկերների հետ կայացնելու համար «Ռադիոլուրը»: Եվ պտուղները ականայտ դարձան շատ մոտ ապագայում: Մարդիկ սկսեցին սիրել ծրագիրը և ունկնդրել այն: Շուտով ԵԱՀԿ Երեւանյան գրասենյակի և Երեւանի մամուլի ակումբի դիտարկումներով «Ռադիոլուրը» ճանաչվեց հանրապետության ամենաօբյեկտիվ և ամենաօպերատիվ լրատվամիջոցը:

.

– Հաջողություններին միշտ հաջորդում է անհաջողությունը, ինչպե˚ս այն պատահեց Ձեր դեպքում, որ մեկ օրում ճանաչված և պահանջված լրագրողը դարձավ «անպիտան» և գրեթե բոլոր գործընկերները աչք թեքեցին նրանից: Ձեր մեղքի բաժինը չէր արդյո˚ք այս հարցում ամենամեծը:

– Ես չեմ կարծում թե բոլոր իմ գործընկերները աչք թեքեցին: Արդեն 4 տարի նույնիսկ գտնվելով Միացյալ Նահանգներում, մինչ օրս էլ կապի մեջ ենք ընկերների ու գործընկերների հետ: Ինչ վերաբերվում է նրանց, որոնք աչք թեքեցին, մոռացան, ուրացան կամ պարզապես վախեցան, նորմալ եմ վերաբերվում, Աստված իրենց հետ: Նման մարդիկ ամենուր կան: Ուրացող մարդը մի օր պիտի ուրանա, կամ վախենա, որքան շուտ նա իրեն դրսևորի, այնքան լավ: Համաձայն եմ, մարդկանց ճանաչում ես նեղության մեջ: Երբ որ դիրք ունես, ազդեցություն, հնարավորություններ, բոլորը խլրտում են շուրջդ, դժվար է գնահատել կեղծավորին ու անկեղծին: Չեմ ուզում դատել որևէ մեկին և չեմ էլ կարծում թե ես եմ ինչ-որ սխալ գործել: Կյանքը առջևում է, շատ բաներ կան անելու և արդեն գիտենք, թե ով ով է և ինչ նպատակ ունի: Բարեբախտաբար սկզբունքային մարդիկ կան դեռևս:

.

-Ի՞նչ նկատի ունեք՝ շատ բաներ կան անելու ասելով: Արդյո՞ք կոնկրետ ծրագրեր ունեք:
– Ծրագրեր իհարկե միշտ էլ կան: Սակայն խոսքը վերաբերվում է ոչ միայն ինձ այլև մի ամբողջ սերնդի: Ես մի բանում համոզված եմ, մեր սերունդը, որը Հայաստանի անկախության առաջին սերունդն է, մեծ առաքելություն ունի հասարակության բոլոր բնագավառներում: Խոսքս բնականաբար չփչացածների մասին է: Բոլորը տարիներ շարունակ գոռում են իշխանափոխություն, հեղափոխություն, չգիտեմինչափոխություն… անիմաստ է: Ես համոզված եմ մեր երկրին հարկավոր է սերնդափոխություն և միմիայն սերնդափոխություն, որը կբերի մտածողության եւ մենթալիտետի փոփոխություն և, ի վերջո համակարգի փոփոխության: Համոզված եմ գալու է սկզբունքային մնացած նոր սերնդի ժամանակը:

.

– Ինչո˚ւ լքեցիք Հայաստանը և մեկնեցիք ԱՄՆ:
– Հայաստանը լքեցի, որովհետև տխրահռչակ դեպքերից հետո մի տեսակ հոգեպես կոտրված զգացի ինձ: Նախկինում հարյուրավոր առիթներ եմ ունեցել մեկնել երկրից կամ մնալ որեւէ այլ երկրում, սակայն մտքովս անգամ չի անցել, որ կարող եմ ապրել Հայաստանից դուրս, օտար կյանքով: Սակայն ինչպես ասում են` կյանքը լիքն է անակնկալներով: Չեմ ուզում վերհիշել կատարված զարհուրհելի դեպքերը, մարդանման անասունների ոհմակի անմեղ կյանք խլած գործողությունները: Կարծում եմ բոլորին հայտնի է դա: Այդ դեպքերից հետ զգացի մի տեսակ կոտրված ու հիասթափված: Բայց ամենակարեւորը զգացի որեւէ հեռանկարի բացակայությունը, որ ապագայում որեւէ բան կարող է դեպի դրականը փոխվել հատկապես իմ երեխաների համար:

.
– Ինչքանով ինձ հայտնի դժվար պահերին միշտ Ձեր թիկունքին է եղել Ձեր ընտանիքը, մի փոքր կպատմենք Ձեր ընտանիքի մասին:
– Իհարկե իմ ընտանքը միշտ իմ կողքին է և ես էլ իմ ընտանիքի կողքին: Ինձ և յուրաքանչյուր ինքնասեր հայի համար ընտանիքը կյանքում ամենամեծ արժեքն է: Ընտանիք չճանաչողը չի կարող ճանաչել երկիր ու պետություն նույնպես:
Բնակություն ենք հաստատել Հարավային Կալիֆորնիայի օվկիանոսի ափերում սփռված և հրաշալի բնության հայտնի քաղաքներից մեկում: Երեխաներս հաճախում են ամերիկյան բարձրակարգ և օրինակելի դպրոցներ: Շատ լավ են սովորում, նրանք էլ օրինակելի աշակերտներ են: Տղաս ֆուտբոլի մեծ երկրպագու է և պարապում է պրոֆեսիոնալ թիմում, շատ լավ է խաղում, երազում է խաղալ Միացյալ Նահանգների և Հայաստանի հավաքականներում, ինչպես նաև Մադրիդի Ռեալում: Համոզված եմ` նա կհասնի իր երազանքին, քանի որ բոլոր տվյալները ունի և հնարավորությունները կան:

.

– Դուք անձամբ ինչո˚վ եք զբաղվում այնտեղ, դժվար չէ՞ օտարների մեջ, օտարների հետ և ե˚րբ եք վերադառանալու Հայրենիք:
– Այստեղ հիմնադրել եմ իմ փոքր բիզնեսը՝ Տաքսի և Լիմուզին ծառայություններով զբաղվող ընկերություն, որը նմանատիպ ընկերությունների շարքում, մեր շրջանում ամենամեծ վարկանիշն ունի: Զբաղված եմ բիզնեսը մեծացնելով ու զարգացնելով:

Ինչ վերաբերվում է օտարների հետ աշխատելուն ապա այն և դժվար է և հեշտ: Դժվար է, քանի որ օտարներ են, օտար մշակույթ, կենսակերպ, լեզու: Միաժամանակ նաև հեշտ է, քանի որ նրանց, հատկապես՝ ամերիկացիների հետ գործում են բիզնեսի հստակ կանոները և ոչ մեզանում ընդունված «ախպերափայ» բիզնեսը:

Շատ կուզեի այցելել Հայաստան մոտ ապագայում, սակայն զբաղվածությունը թույլ չի տալիս անգամ բացակայել մեր քաղաքից և մեկնել ասենք մեկ այլ քաղաք՝ ասենք ընկերներիս հյուր:
Բայց վստահ եմ, որ ի վերջո մի օր վերադառանալու եմ հայրենիք ու իրականացնելու եմ իմ վաղեմի երազանքը՝ հետաքննող լրագրողների նոր սերնդի համար միջազգային չափանիշներին համապատասխան դպրոցի ստեղծումը:

.

Կարդացեք նաև «Առավոտ» օրաթերթի իրավական էջի պատասխանատու Ռուզան Մինասյանի հետ հարցազրույցը:

.

Լուսանկարները՝ Արթուր Սահակյանի արխիվից:

.

Նարինե Կարապետյան
Աղբյուրը՝ Իրավաբան.net