Իրավաբան.net-ը սկսում է նոր նախագիծ՝ «ՀՀ արդարադատության նախարարները» խորագրով: Նրանք 6-ն են՝ Վահե Ստեփանյան, Մարատ Ալեքսյանյան, Դավիթ Հարությունյան, Գևորգ Դանիելյան, Հրայր Թովմասյան և Հովհաննես Մանուկյան: Մեր առաջին զրուցակիցը «Սահմանադրական իրավունքի կենտրոն» հասարակական կազմակերպության խորհրդի նախագահ Գևորգ Դանիելյանն է, ով արդարադատության նախարարի պաշտոնը ստանձնել է 2007-2010 թթ.-ին:
Պարոն Դանիելյան, նախ կխնդրեմ Դուք ինքներդ հակիրճ պատմական ակնարկ անցկացնեք` շեշտելով, այն իրադարձությունները, որ կարևոր էին Ձեզ համար` արդարադատության նախարարի պաշտոնի ընթացքում:
Բարդ հարց է, իմ նշանակումը իսկապես ինձ համար անսպասելի էր, ես ինձ պատկերացնում էի դատախազական համակարգում: Այնուամենայնիվ, ես կարողանում էի իմ գործունեության մեջ գտնել այնպիսի ոլորտներ, որոնք իմ աշխատանքը երբեք ձանձրալի չէին դարձնում: Արդարադատության նախարարի պաշտոնին ստանձնելու առաջարկությունն ընդունեցի այն կտրվածքով, որ կկարողանամ շարունակել իմ որդեգրած մոտեցումները և´ դատախազության կարգավիճակի, և´ քրեական դատավարության բարեփոխումների ուղղությունների հետ կապված, ինչը միանշանակ ընդունվեց, մենք ունեցանք զրույց հանրապետության այդ ժամանակվա Նախագահի` Ռոբերտ Քոչարյանի հետ: Այս առումով բավականին ընդունելի մթնոլորտ էր ստեղծվել ինձ համար: Անցնելով աշխատանքի՝ ես որդեգրեցի այն մոտեցումը, որ կադրային ջարդ չի լինելու ինձ մոտ: Տարիներ շարունակ ղեկավարելով տարբեր ստորաբաժանումներ, ես իմ առջև խնդիր եմ դրել դրանց որակը բարձրացնել, ոչ թե նոր կադրեր ընդգրկելով, այլ եղած կադրերի մասնագիտական մակարդակը բարձրացնելով և նրանց աջակցելով: Իմ գործունեությունը, նաև դատախազությունում կառուցվել է մի սկզբունքի վրա` պրոֆեսիոնալ հաջողությունը երբեք պայմանավորված չէ ուժի գործադրմամբ, խորհրդային համակարգից ժառանգություն ստացած այս երևույթները, երբեք չի կարելի համար անխուսափելի, ընդհակառակը պրակտիկան ցույց է տվել, որ երբ այս գործոնի վրա շեշտադրում է արվում, արդյունքները լինում են խիստ բացասական:
Պարոն Դանիելյան, ի՞նչ ժառանգություն ստացաք Ձեզ նախորդող արդարադատության նախարարից` Դավիթ Հարությունյանից, և ինչ փոխանցեցիք հաջորդ նախարարին` Հրայր Թովմասյանին:
Պետք է ասել, որ Դավիթ Հարությունյանը նախարարության աշխատանքները բավականին բարձր նշաձողերի էր հասցրել, իսկ այդ բոլորը պետք էր ոչ միայն պահպանել այլ նաև նոր խոսք ասել: Նկատի ունեցեք, հանգամանքը, որ նախարարությունը մինչ այդ երբեք իրավաստեղծ գործունեությամբ կենտրոնական մարմին չէր, սա էլ ուներ իր պատճառները: Չմոռանանք, որ այդ տարիներին ԱԺ-ում՝ հատկապես աշխատակազմում, նկատելի դերակատարում ունեցան երկու խոշոր իրավագետներ, նախկին երկու գլխավոր դատախազներ` Վլադիմիր Նազարյանը և Հենրիկ Խաչատրյանը: Նրանք կարողացանք ամբողջ օրենսդրական իրավաստեղծ կենտրոնը թերևս միառժամանակ կենտրոնացնել ԱԺ աշխատակազմում: Դավիթ Հարությունյանին հաջողվեց այս նեղ մասնագիտական աշխատանքի կենտրոնը դարձնել արդարադատության նախարարությունը: Հրայր Թովմասյանին փոխանցեցի, կարծես թե, կայուն ձևավորված համակարգը, որը աշխատում էր և լուծում էր ցանկացած խնդիր, բնականաբար փոխանցեցի նաև կիսատ մնացած գործեր: Պետք է ասել, որ շատ օրենսդրական ակտեր էին արդեն դրվել ավարտուն տեսք, որոնք տարիներ շարունակ հնարավոր չէր լինում իրականացնել:
Ի՞նչ բարեփոխումներ տեղի ունեցան ձեր ղեկավարման օրոք:
Իմ նախաձեռնությամբ իրականացված բարեփոխումներից կառանձնացնեի նաև հատուկ քննչական ծառայության, ինչպես նաև արդարադատության ակադեմիայի ստեղծումը: Ընդ որում, երկու դեպքում էլ գերակշռում էին հակառակորդները, հատկապես, արդարադատության ակադեմիայի մասով: Իսկ այսօր նույն հակառակորդները միանգամայն ողջունելի են համարում այդ հաստատության հիմնադրումը: Ընդհանրապես գաղափարներ առաջադրելիս, չեմ առանջնորդվել նրանով, թե որքան դյուրին կլինի այն անցկացնելը, ավելի շատ մտածել եմ, թե որչափ ընդունելի ու արդարացի կհամարվի արդեն հետագայում: Նույն ԱՊՊԱ ինստիտուտի ներդնումը նույնպես իմ առաջարկությունն է եղել, ավելին՝ ես գտնում եմ, որ այս ինստիտուտը պետք է աշխատի նաև առողջապահության ոլորտում և այլն: Բացի այդ, իմ պաշտոնավարման ընթացքում էապես իրավիճակը փոխվեց քրեակատարողական հիմնարկներում: Ուժի գործադրումը այս համակարգում հայտարարվեց խիստ դատապարտելի: Մարդիկ ենթարկվեցին պատասխանատվության, այդ թվում` Քրեակատարողական հիմնարկի ղեկավարը ազատվեց աշխատանքից, և մարդիկ հասկացան, որ սա պարզապես հայտարարություն չէ:
Ի՞նչ տվեց Ձեզ այս պաշտոնը: Արդյոք այն նպաստե՞ց Ձեր կարիերայի զարգացմանը, թե՞ հակառակը:
Ես կարիերիստ երբեք չեմ եղել: Ցանկացած աշխատանք` լինի նախարարի, թե այլ, ինչ-որ բան միշտ տվել է ինձ: Ես աշխատանքի մեջ չեմ սպասում, որ ընդհանուր զարգացումները ինձ հրամցնեն որևէ արդյունք, այլ ինքս եմ աշխատում իմ մասնագիտական զարգացման վրա: Ասեմ, որ մինչև արդարդատության նախարար աշխատելը և աշխատելու ընթացքում ես երբևիցե որևէ կարգապահական տույժի չեմ ենթարկվել: Միգուցե դա եզակի բան է, բայց դա այդպես է: Արդարադատության նախարարի պաշտոնը լքելով, եղավ այն եզակի տույժը, որ ես ստացա: Սա միակ տույժն էր առ այսօր, հուսամ, որ այդպես էլ կլինի միակը:
Թերթենք նաև սև էջերը: Ձեր կառավարման օրոք տեղի ունեցան մարտի 1-ին դեպքերը: Երբ, որ իմացաք բախումների մասին, ինչպիսին էր ձեր արձագանքը: Ւնչ գործողություններ իրականացրեց այդ օրերին ձեր ղեկավարած գերատեսչությունը:
Ես ուզում եմ համարժեք պատասխանել` արդարադատության նախարարն այն մարդը չէ, որ կարող է կանխել մարտիմեկյան իրադարձությունները, կամ ընդհակառակը՝ այնպիսի դերակատարություն ունենալ, որ դրանք դառնան իրականություն: Բնականաբար, այդ օրերին բոլորս էլ ցավում էինք, որ ընդամենը իշխանություն և ընդդիմություն հակասությունները վերածվեցին նմանաբնույթ բախումների: Ընդդիմադիր քաղաքական ուժերը ևս պետք է կարողանային ավելի զուսպ քաղաքականություն վարել, եթե այդպես վարվեին միգուցե դեպքերն այլ ելք ունենային: Չափազանց բարդ իրավիճակ էր, համոզված եմ, որ որևէ մեկը` և՛ ընդդիմադիր ուժերից, և՛ իշխանությանից չէր ուզենա` դեպքերն այսպիսի ելք ունենային:
Ձեզնից հետո արդարադատության երկու նախարար է փոխվել: Այսօր, երբ ուսումնասիրում եք ոլորտը արդյոք օրենսդրական դաշտը ա՞յն է, ինչին Դուք ձգտում էիք:
Եթե նկատել եք, ես որքան էլ, որ նեղ մասնագիտացում ունեմ, միշտ խոսում եմ ընդհանուր գծերով` առանց անձնավորման: Իհարկե, օրենսդրությունն ինձնից առաջ, իմ օրոք և ինձնից հետո չպետք է համարել կատարյալ, մենք լուրջ խնդիրներ ունենք և հայրենական օրենսդրությունը կատարյալ համարել, ճիշտ չէ:
Կխնդրեմ նաև Ձեր ընտանիքից խոսեք, ի՞նչ տվեց այս պաշտոնը Ձեզ և Ձեր ընտանիքին:
Միայն ավելորդ լարվածություն, որովհետև բնականաբար այս պաշտոնում աշխատող մարդը չի կարողանում լիարժեք լինել ընտանիքի հայր, իր երեխաներով զբաղվել, նրանց դաստիարակմամբ, օրվա մի մեծ հատված տրամադրվում է աշխատանքին:
Հետաքրքիր, զվարճալի կամ միգուցե զավեշտալի հուշ կա՞, որի մասին կցանկանայիք խոսել:
Ես նախ ասեմ, որ երբեք իմ աշխատանքին հումորով չեմ վերաբերել, ընդհակառակը` շատ լրջորեն են մոտեցել դրան: Իմ աշխատանքը ամոբողջությամբ առնչվել է մարդկանց հետ, որոնք հոգու ցավ ունեն: Իհարկե, եղել են նման դեպքեր, սակայն ես աշխատել եմ նման դեպքերը թողնել կենցաղում, իսկ աշխատանքում մնալ պաշտոնյա և մարդկանց փոխանցել վստահություն ու նաև լրջություն:
Հարցազրույցը վարեց Գևորգ Թոսունյանը
Նախագծի մտահղացման հեղինակ` Կարեն Զադոյան
