Ամուսնալուծությունը ցավոտ, բայց երբեմն անխուսափելի որոշում է։ Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ ամուսնալուծությունը կարող է իրականացվել երկու ճանապարհով՝ ՔԿԱԳ-ի կամ դատարանի միջոցով։ Սակայն ո՞ր դեպքում որ տարբերակն է կիրառվում, և ինչպիսի՞ն է յուրաքանչյուրի ընթացակարգը։

Ամուսնալուծության կարգը՝ ըստ Ընտանեկան օրենսգրքի.

Ընտանեկան օրենսգրքի 14-րդ հոդվածը սահմանում է, որ ամուսնալուծությունը կատարվում է երկու եղանակով՝

• քաղաքացիական կացության ակտերի պետական գրանցում իրականացնող մարմնում (ՔԿԱԳ),
• դատական կարգով։

Ընտրության հնարավորությունը կախված է կոնկրետ հանգամանքներից, որոնք հստակ սահմանված են օրենքով։

Ե՞րբ է ամուսնալուծությունը կատարվում ՔԿԱԳ-ում.

Ընտանեկան օրենսգրքի 15-րդ հոդվածը սահմանում է, որ ՔԿԱԳ-ում ամուսնալուծությունը կատարվում է հետևյալ դեպքերում՝

երբ առկա է փոխադարձ համաձայնություն. եթե ամուսինները փոխադարձաբար համաձայն են ամուսնալուծվելու, նրանք կարող են դիմել ՔԿԱԳ` առանց դատարան գնալու անհրաժեշտության։

երբ ամուսիններից մեկը չի կարող արտահայտել իր կամքը. ՔԿԱԳ-ում ամուսնալուծությունը կատարվում է նաև միակողմանի դիմումի հիման վրա, եթե մյուս ամուսինը՝

• դատարանի կողմից ճանաչվել է անհայտ բացակայող,
• դատարանի կողմից ճանաչվել է անգործունակ,
• դատապարտվել է ազատազրկման` 3 տարուց ոչ պակաս ժամկետով։

Կարևոր է իմանալ. ՔԿԱԳ-ում ամուսնալուծվելը չի սահմանափակում կողմերի իրավունքը՝ հետագայում դատական կարգով լուծել գույքի բաժանման, երեխաների և ալիմենտների հետ կապված հարցերը։

Ե՞րբ է ամուսնալուծությունը կատարվում դատական կարգով.

Ընտանեկան օրենսգրքի 16-րդ հոդվածը սահմանում է, որ դատական կարգով ամուսնալուծությունն անհրաժեշտ է հետևյալ դեպքերում՝

• երբ ամուսիններից մեկը չի համաձայնվում ամուսնալուծվել,
• երբ ամուսիններից մեկը խուսափում է ՔԿԱԳ-ում ամուսնալուծությունից, թեև առարկություններ չունի,
• երբ ամուսինները փոխադարձ համաձայնությամբ ցանկանում են ամուսնալուծվել դատական կարգով։

Հաշտարարության պարտադիր պահանջ որոշ ընտանեկան վեճերում.

«Հաշտարարության մասին» ՀՀ օրենքի 2-րդ հոդվածի 2.1-րդ մասը սահմանում է, որ ամուսնալուծության, երեխայի բնակության վայրի որոշման, ալիմենտի բռնագանձման, ամուսինների ընդհանուր սեփականությունը համարվող գույքի բաժանման, երեխայի հետ շփմանը, դաստիարակությանն ու կրթությանը վերաբերող հարցերով ծնողական իրավունքների իրականացման, երեխայի տեսակցության կարգ սահմանելու, ամուսնական պայմանագրի փոփոխման կամ լուծման վերաբերյալ գործերով նախքան դատարան դիմելը հաշտարարության իրականացումը պարտադիր է:

Սա նշանակում է, որ նման վեճերի դեպքում կողմերը պարտավոր են նախ փորձել հաշտության գալ հաշտարարի միջնորդությամբ, և միայն այդ գործընթացը անցնելուց հետո կարող են դիմել դատարան։

Նշված պահանջը չի տարածվում Ընտանեկան օրենսգրքի մի շարք հոդվածներով սահմանված հատուկ դեպքերի վրա (54-րդ հոդվածի 3-րդ և 4-րդ մասեր, 56-րդ հոդվածի 3-րդ մաս, 57-րդ, 58-րդ, 60-րդ, 61-րդ հոդվածի 3-րդ մաս, 62-րդ, 63-րդ, 66-րդ հոդվածներ)։

Ամուսիններին հաշտեցնելու հնարավորություն.

Օրենքը նախատեսում է հաշտեցման հնարավորություններ։ 16-րդ հոդվածի 2-րդ մասի համաձայն՝

Դատարանն իրավունք ունի՝

• միջոցներ ձեռնարկել ամուսիններին հաշտեցնելու համար,
• գործի քննությունը հետաձգել մինչև 3 ամիս՝ հաշտվելու համար ժամանակ տալով,
• առաջարկել կողմերին հաշտարարության միջոցով լուծել վեճը։

Սակայն եթե ամուսինները (կամ նրանցից մեկը) պնդում են իրենց ցանկությունը, դատարանը պարտավոր է ամուսնալուծությունը կատարել։

Դատական ամուսնալուծության ժամկետները.

Ըստ Ընտանեկան օրենսգրքի 16-րդ հոդվածի 3-րդ մասի՝ եթե առկա է ամուսինների փոխադարձ համաձայնությունը, դատարանը պարտավոր է լուծել ամուսնությունը դիմում տալու օրվանից մեկ ամսվա ընթացքում։

Մեկ ամսից ավելի երկար կարող է տևել, եթե դատարանը որոշում է կիրառել հաշտեցման ընթացակարգ կամ առկա են վիճելի հարցեր, որոնք պահանջում են լրացուցիչ ուսումնասիրություն։

Ի՞նչ պետք է հաշվի առնել ամուսնալուծության տարբերակն ընտրելիս.

ՔԿԱԳ-ում ամուսնալուծվելու առավելությունները՝

• ավելի արագ և պարզ ընթացակարգ,
• պակաս ֆորմալություն,
• նվազագույն ժամանակի և ռեսուրսների ծախս։

Դատական կարգով ամուսնալուծվելու առավելությունները՝

• հնարավորություն միաժամանակ լուծել գույքային հարցերը,
• միակողմանի ամուսնալուծության հնարավորություն,
• պաշտոնական փաստաթղթային ամրագրում բոլոր որոշումների։

Հավելյալ տեղեկությունների համար կարող եք այցելել Իրավաբան.net մասնագիտական առցանց մեդիա։

Ծանուցում. սույն նյութը պատրաստված է միայն իրավական իրազեկման նպատակով և չի հանդիսանում իրավաբանական խորհրդատվություն։ Կոնկրետ իրավիճակներում իրավաբանական խորհրդատվություն ստանալու համար անհրաժեշտ է դիմել մասնագետի։