Ժամանակակից աշխատաշուկան արագ փոխվում է․ շատերը նախընտրում են աշխատել հեռավար ձևաչափով՝ խնայելով ժամանակն ու ճանապարհածախսը։ Բայց գիտե՞ք, թե ինչպես է կարգավորվում հեռահար աշխատանքը և ինչ իրավունքներ ու պարտականություններ ունեք այդ դեպքում։
Ի՞նչ է հեռավար աշխատանքը
ՀՀ Աշխատանքային օրենսգրքի 106․1-րդ հոդվածի համաձայն՝
- Հեռավար աշխատանքն աշխատողի աշխատանքային պարտականությունների կատարումն է առանց աշխատանքի վայր ներկայանալու։
- Այն իրականացվում է գործատուի և աշխատողի փոխադարձ համաձայնությամբ (անկախ կազմակերպաիրավական ձևից և սեփականության ձևից), եթե աշխատանքի բնույթը թույլ է տալիս այն կատարել հեռավար եղանակով։
- Կողմերի համաձայնությունը ձևակերպվում է գրավոր և չի համարվում աշխատանքային պայմանագրի էական պայմանի փոփոխություն։
Հատուկ դեպքեր․ արտակարգ իրավիճակներում
Օրենքը նախատեսում է․
- Եթե տեղի է ունենում տարերային աղետ, տեխնոլոգիական վթար, համաճարակ, դժբախտ պատահար, հրդեհ կամ այլ արտակարգ դեպք, և այդ պատճառով աշխատողի ներկայությունը աշխատանքի վայրում հնարավոր չէ, ապա աշխատանքը կատարվում է հեռավար։
- Եթե աշխատանքային պարտականությունները հնարավոր չէ կատարել ոչ աշխատավայրում, ոչ էլ հեռավար, ապա․
- գործատուն աշխատողի պահանջով տրամադրում է ամենամյա արձակուրդ (առկայության դեպքում),
- եթե արձակուրդն անհնար է տրամադրել, ապա աշխատողը համարվում է ոչ իր մեղքով պարապուրդի մեջ (Օրենսգրքի 107-րդ հոդված)։
Ինչպե՞ս է կարգավորվում հեռավար աշխատանքի ընթացքը
Հեռավար աշխատանքի իրականացման կարգը և պայմանները սահմանվում են․
- կոլեկտիվ պայմանագրով,
- գործատուի ներքին կարգապահական կանոններով, կամ
- կողմերի գրավոր համաձայնությամբ։
Այստեղ կարող են ամրագրվել նաև․
- անհրաժեշտ սարքավորումների ու նյութերի տրամադրումը,
- դրանց ձեռքբերման ծախսերի փոխհատուցման կարգը։
Աշխատողի պարտականությունները հեռավար աշխատանքի ժամանակ
- Աշխատողը պարտավոր է ապահովել իր աշխատանքային պարտականությունների պատշաճ կատարումը։
- Պետք է նաև հասանելի լինել գործատուի համար՝ նախապես համաձայնեցված եղանակով (օրինակ՝ առցանց հարթակներ, հեռախոսակապ և այլն)։
- Եթե աշխատողը իր մեղքով չի ապահովում այս հասանելիությունը, դա համարվում է աշխատանքային կարգապահության խախտում։
Առողջության և անվտանգության պահանջներ
Հեռավար աշխատանքի դեպքում գործատուի վրա չեն տարածվում բոլոր աշխատանքային անվտանգության նորմերը։ Բացառություն է միայն՝ աշխատողին անհատական պաշտպանության միջոցներով ապահովելու պահանջը։
Օտարերկրյա քաղաքացիների դեպքում
Գործատուի մոտ Հայաստանի տարածքից դուրս հեռավար աշխատող օտարերկրացիների վրա չի տարածվում Աշխատանքային օրենսգրքի 95-րդ հոդվածի 3-րդ մասի 6-րդ կետը։
Աշխատողի իրավունքների երաշխիքներ
- Հեռավար աշխատանքը չի կարող լինել հիմք՝ սահմանափակելու աշխատողի իրավունքներն ու երաշխիքները, որոնք նախատեսված են ՀՀ աշխատանքային օրենսգրքով։
- Եթե աշխատանքը կատարվում է Հայաստանի տարածքում կամ Հայաստանից դուրս, աշխատանքի վայր ներկայանալու հետ կապված ծախսերի կարգը սահմանվում է կողմերի գրավոր համաձայնությամբ։
- Այս ծախսերը չեն համարվում գործուղում (Օրենսգրքի 209-րդ հոդվածի իմաստով)։
Ի՞նչ պետք է հիշել
- Ձեր աշխատավարձը, արձակուրդի իրավունքները և մյուս երաշխիքները նույնն են, ինչ գրասենյակային աշխատանքի դեպքում։
- Աշխատանքի կազմակերպման, սարքավորումների տրամադրման կամ ծախսերի փոխհատուցման հարցերը ցանկալի է հստակ ամրագրել գրավոր։
- Հեռավար եղանակով աշխատելը չի նշանակում «մշտապես առցանց» լինել․ աշխատաժամանակի սահմանափակումները մնում են ուժի մեջ։
Հավելյալ տեղեկությունների համար կարող եք այցելել Իրավաբան.net մասնագիտական առցանց մեդիա։
Ծանուցում. սույն նյութը պատրաստված է միայն իրավական իրազեկման նպատակով և չի հանդիսանում իրավաբանական խորհրդատվություն։ Կոնկրետ իրավիճակներում իրավաբանական խորհրդատվություն ստանալու համար անհրաժեշտ է դիմել մասնագետի։
