ՀՀ Կենտրոն նոտարական տարածքի նոտար Աստղինե Սարգսյանը սովորել է Նոր Նորքի անգլիական թեքումով 139 դպրոցում: 2002 թվականին ընդունվել է ԵՊՀ-ի Իրավագիտության ֆակուլտետը:
Ավարտելուց հետո ընդունվել է նույն ֆակուլտետի մագիստրատուրայի բաժինը:
Զրուցակցի պատմելով և դպրոցական և համալսարանական տարիներին դրսևորել է բավական ակտիվ վարք. «Բոլոր առարկաներից մասնակցել եմ օլիմպիադաների: Հիմա հետ նայելով զարմանում եմ, թե ինչն էր այն ժամանակ հետաքրքրում տվյալ առարկայի մեջ: Համալսարանական տարիներին ևս շատ ակտիվ եմ եղել: Ամեն շաբաթ ներկայացնում էի զեկույց ապահովագրության մասին, որն այդ ժամանակ դեռևս նորություն էր»:
Նոտարի խոսքերով` տարիների ընթացքում ակտիվությունը նվազել է: Նա կարծում է, որ ընտանիք ունենալու հետ զուգընթաց հետաքրքրություններն ավելի են կոնկրետանում ու դառնում սահմանափակ. «Բոլոր տարիքներում մարդ չի կարող նույն տեմպով ակտիվ լինել»:
Իրավաբան.net-ը շարունակում է «Հայաստանի նոտարները» նախագիծը, որի շրջանակներում բացահայտում է նոտարիներին՝ որպես մասնագետ և անհատականություն: Նախագծի երկրորդ զրուցակիցը ՀՀ Կենտրոն նոտարական տարածքի նոտար Աստղինե Սարգսյանն է:
– Որքանով տեղյակ եմ ավարտել եք ԵՊՀ-ի իրավագիտության ֆակուլտետը: Ինչպե՞ս որոշեցիք դառնալ նոտար:
– Իրավագիտության ֆակուլտետ ընդունվելու նպատակս եղել է հետագայում նոտար դառնալը: Այնպես չի եղել, որ ընդունվեմ նոր որոշեմ դառնալ նոտար: 12-13 տարեկանում առաջին անգամ անձնական գործով գնացել եմ նոտարական գրասենյակ և հենց այդ պահին չհասկացա ինչպես որոշեցի, որ պետք է նոտար դառնամ: Տանն ունենք իրավաբաններ, բայց իրենք դեմ էին, որ ես իրավաբան դառնամ: Բայց քանի որ մասնագիտությանս հարցում կողմնորոշվեցի արդեն դժվար էր ինձ հետ համոզել:
– Մանուկ հասակում բոլոր երեխաների երազանքը բժիշկ դառնալն է: Դուք այդ տարիքում որևէ երազանք ունեցե՞լ եք:
– Մինչև 12 տարեկանը մասնագիտության առումով որևէ նախասիրություն չեմ ունեցել: Բազմաթիվ խմբակների եմ գնացել, շատ էի սիրում քիմիա և կենասբանություն: Բայց մասնագիտական որևէ երազանք չեմ ունեցել: 12 տարեկանից հետո արդեն հստակ որոշել էի ինչ եմ ուզում դառնալ և պատկերացնում էի այն քայլերը, որոնք տանում էին դեպի իմ երազանքը:
– Ամուսնացած եք և ունեք մեկ երեխա: Հե՞շտ է աշխատանքը և ընտանիքը համատեղել:
– Այնպես եղավ, որ երբ սկսեցի աշխատել բալիկս երեք տարեկան էր: Այսինքն`կնոջ համար ամենադժվար ժամանակաշրջանում ես չեմ աշխատել: Իմ աշխատանքը ավելի հեշտ ժամանակաշրջանի հետ համընկավ: Բալիկս միայն բողոքում է այն ժամանակ, երբ ես աշխատում եմ հանգստյան օրերին:
– Երբեմն մարդիկ ստիպված են լինում ընտրություն կատարել սիրած մասնագիտության և ընտանիքի միջև: Ինչպիսի՞ դիքրորոշում ունեք այդ հարցի շուրջ:
– Ինձ մոտ նման բան չի եղել: Ես չեմ կարող երբևէ մեկը մյուսից գերադասել: Լավ մայր և լավ կին լինելու համար պետք է ունենալ որևէ տարածք: Դա կլինի աշխատանքային բնագավառում, թե ընկերական կապ չունի: Ես ինքս ոսկե միջինի կողմնակից եմ և երբեք չեմ պատկերացրել, որ կկանգնեմ նման ընտրության առաջ: Միգուցե դա նաև ժամանակի ճիշտ օգտագործման արդյունք է, որ մարդ կարողանում է ճիշտ համատեղել ընտանիքը և աշխատանքը:
– Եթե կյանքում նոտար չլինեք, ուրիշ ի՞նչ մասնագիտությամբ կզբաղվեիք:
– Ես միշտ սպորտն եմ շատ սիրել: Երկար տարիներ հաճախել եմ թենիսի: Երևի, եթե չընտրեի իրավաբանությունը կդառնայի պրոֆեսիոնալ սպորտսմեն: Սպորտից հրաժարվելու պատճառը եղել է այն, որ ունեցա առողջական խնդիրներ: Բժիշկները խորհուրդ տվեցին ինչ ժամանակով դադարեցնել սպորտով զբաղվելը: Այդ ժամանակը համընկավ իմ համալսարան ընդուվելու ժամանակահատվածի հետ: Դա էր պատճառը, որ ես մեկընդմիշտ հրաժարվեցի սպորտից:
– Եթե ունենում եք ազատ ժամանակ, ինչո՞վ եք սիրում զբաղվել:
– Իհարկե, ունենում եմ ազատ ժամանակ: Չեմ պատկերացնում, որ մարդ ազատ ժամանակ չունենա: Ժամանակի ճիշտ կառավարումը թույլ է տալիս ունենալ ազատ ժամանակ և զբաղվել այլ սիրած զբաղմունքով: Ես ամեն ազատ րոպես անցկացնում եմ բալիկիս հետ:
– Եթե կյանքում որևէ բան փոխելու հնարավորություն ունենայիք ի՞նչը կփոխեիք:
– Իմ նախասիրությունները միշտ սահմանափակ են եղել: Զբաղվել եմ այն ամենով, ինչը սիրել եմ: Հիմա դրա համար զղջում եմ: Կփոխեի այն, որ շատ ավելի լայն կլիներ իմ նախասիրությունները:
– Ի՞նչն եք կարևորում Ձեր աշխատանքում:
– Նոտարի աշխատանքում կարևորում եմ պատասխանատվությունը: Առհասարակ այլ բնագավառներում դա նույնպես շատ կարևոր է:
– Ի՞նչն եք կարևորում քաղաքացիների հետ շփման հարցում:
– Կարևորում եմ երկկողմանի լսելու կարողությունը: Պետք է կարողանալ լսել, ինչը հնարավոր է արտահայտվի նաև լռության միջոցով: Պետք է փորձել այնպես անել, որ դիմացինը քեզ լսի: Նոտարը պետք է կարողանա իրեն պատկերացնել տվյալ մարդու իրավիճակում: Քաղաքացիների հետ ճիշտ շփումը բավական բարդ և պատասխանատու աշխատանք է: Նրանք գալիս են այն հույսով, որ նոտարը պետք է իրենց անպայման օգնի: Բայց երբ որևէ խնդիր է առաջանում և միանգամից օգնելը հնարավոր չի լինում, այդտեղ նոտար բախվում է լուրջ խնդիրների: Դրա համար պետք է ունենալ պատասխանատվության զգացում, որն օգնում է չընկճվել ստեղծվախ իրավիճակում:
– Հիմնականում ի՞նչ խնդիրներով են Ձեզ մոտ գալիս:
– Երևի գրասենյակի տարածքից է, բայց մեզ մոտ հաճախորդները շատ մտահոգ են: Հիմնականում ժառանգական հարցերով են գալիս, որ փողոցից կախված մնացել են չլուծված: Տներ, որոնք քանդվել են հետագայում այլ տնով փոխարինվելու նպատակով: Հիմնականում գալիս են խորհրդատվության հենց հիշյալ հարցերով:
– Գրեթե չորս տարի է աշխատում եք որպես նոտար: Կարո՞ղ եք պատմել որևէ հետաքրքիր դեպք, որն այս տարիների ընթացքում աշխատանքի բնագավառում պատահել է Ձեզ հետ:
– Մեզ մոտ ամեն օր հետաքրքիր դեպք է պատահում: Մի օր մի պապիկ եկավ մեզ մոտ ու ինձ ասեց, որ ես իր թոռնիկն եմ, բայց դրա մասին չգիտեմ: Նա մեզ մեղադրում էր այն բանի համար, որ վերցրել ենք իր անձնագիրը և չենք վերադարձնում հետ: Նա մի տասը օր եկավ և գնաց: Մի օր էլ եկավ, լացեց, ասեց որ անձնագիրը վերցրել ենք, որպեսզի կտակ կազմենք իր մյուս թոռնիկի անունով: Մենք որոշեցինք նրան հյուրասիրել: Ինչ ունեինք գրասենյակում հյուրասիրեցինք նրան: Պապիկը կերավ, գոհ-գոհ հեռացավ ու այլևս չվերադարձավ:
– Սիրու՞մ եք Ձեր աշխատանքը:
– Ես աշխատում եմ սիրելով: Սա այն հազվագյուտ աշխատանքներից է, որ եթե չսիրես անգամ մեկ օր չես կարող աշխատել:
Հարցազրույցի վերջում նոտարը նշեց, որ իրենց շատ է մտահոգում նոտարի հանդեպ ոչ ճիշտ վերաբերմունքը և մասնագիտության սխալ ընկալումը: Նա նշեց, որ նոտարը կեղծ գործարքներ կնքող, գումար աշխատող ու հարստացող անձ չէ. «Նոտարի հանդեպ վստահությունը շատ է նվազել: Լավ կլիներ, որ մարդիկ մեզ ավելի շատ վստահեին»:
Նոտարի կարծիքով դրա պատճառը մենթալիտետն է. «Մարդկանց մոտ բացասկանը ավելի մեծ տարածում է ունենում, քան դրականը: Վատը մարդիկ շատ են տեսնում: Պետք է նաև լավը տեսնեն, վստահեն և հավատան: Կարծում եմ` իրավագիտակցության բարձրացումը կօգնի մեզ լուծել այդ խնդիրը»:
Առաջարկում ենք կարդալ նաև նախագծի առաջին հարցազրույցը` ՀՀ Կենտրոն նոտարական տարածքի նոտար Մարինե Մանուկյանի հետ:
Արև Ավագյան
