ԽՍՀՄ առաջին և միակ նախագահ Միխայիլ Գորբաչովը հազվագյուտ առաջնորդ էր, որը քաջություն ուներ վտանգի ենթարկել իր կարիերան՝ հասնելու «այլ ապագայի», նշվում է ԱՄՆ նախագահ Ջո Բայդենի ուղերձում։
Խոսելով «գլասնոստի» և «պերեստրոյկայի» մասին՝ նա շեշտել է. «Սրանք հազվագյուտ առաջնորդի արարքներ էին. երևակայություն ունեցող մարդ, որը տեսնում էր այլ ապագայի հնարավորությունը և քաջություն ուներ վտանգելու իր ողջ կարիերան դրան հասնելու համար:Արդյունքն ավելի ապահով աշխարհ էր և ավելի մեծ ազատություն միլիոնավոր մարդկանց համար»,- ասել է ամերիկացի առաջնորդը։
Նա նաև Գորբաչովին անվանել է «զարմանալի հեռատես մարդ»։ Վաշինգտոնի վարչակազմի ղեկավարի խոսքով՝ այն ժամանակ «միայն մի քանի խորհրդային բարձրաստիճան պաշտոնյաներ քաջություն ունեցան խոստովանելու, որ ինչ-որ բան պետք է փոխել»։
«Որպես ԽՍՀՄ առաջնորդ՝ նա աշխատել է նախագահ Ռեյգանի հետ՝ նվազեցնելու մեր երկրների միջուկային զինանոցները, հեշտացնելու կյանքը ամբողջ աշխարհի մարդկանց համար, որոնք աղոթում էին միջուկային սպառազինությունների մրցավազքին վերջ տալու համար:Տասնամյակների դաժան քաղաքական բռնաճնշումներից հետո նա որդեգրեց ժողովրդավարական բարեփոխումներ», – ասել է Սպիտակ տան ղեկավարը:
Նա կարծում է, որ ԽՍՀՄ առաջին և միակ նախագահը «հավատացել է գլասնոստին և պերեստրոյկային ոչ միայն որպես լոզունգներ, այլև որպես առաջընթացի ճանապարհ»:
«Հեշտ է հասկանալ, թե ինչու է նա այդքան մեծ հարգանք վայելում ամբողջ աշխարհում շատ-շատերի շրջանում: Մենք մեր խորին ցավակցությունն ենք հայտնում նրա ընտանիքին և ընկերներին, ինչպես նաև բոլոր նրանց, որոնք շահել են ավելի լավ աշխարհի հանդեպ նրա հավատից»,- եզրափակել է Բայդենը:
Օգոստոսի 30-ին 91 տարեկանում մահացել է ԽՍՀՄ առաջին և միակ նախագահ Միխայիլ Գորբաչովը։ Գորբաչովը վեց տարի զբաղեցրել է բարձրագույն պետական պաշտոնը։ Նա նոր կուրս է հռչակել 1985 թվականին ԽՄԿԿ Կենտկոմի գլխավոր քարտուղար նշանակվելուց գրեթե անմիջապես հետո, այնուհետև գլխավորեց ԽՍՀՄ Գերագույն խորհուրդը, առաջարկեց սահմանել նախագահի պաշտոնը և չեղյալ համարել սահմանադրության՝ կուսակցության առաջատար դերի մասին հոդվածը։ Այդ պահին ռուսերեն «պերեստրոյկա» և «գլասնոստ» բառերը մտան աշխարհի շատ լեզուներ։ Գորբաչովը հրաժարական տվեց ԽՍՀՄ նախագահի պաշտոնից 1991 թվականի դեկտեմբերի 25-ին, այդ ժամանակ Խորհրդային Միությունը դադարեց գոյություն ունենալ:
