«Լավագույն ազգը այն է, երևի, որ չի կամենում հսկա կայսրություն,
Լավագույն հավատն այն է, որ երբեք չի դառնում կրոն,
Լավագույն կապիկն աշխարհում մարդն է երևի,
Լավագույն մարդն էլ
Ներեցեք… Ես եմ:»
Պ. Սևակ

Պարույր Սևակը (Պարույր Ռաֆայելի Ղազարյան) հայ ականավոր բանաստեղծներից մեկն է, և, անկասկած, շատերի համար` լավագույնը:

Հայ մեծ բանաստեղծը ծնվել է 1924թ. հունվարի 24-ին, մահացել 1971թ. հունիսի 17-ին:

Մահվան մասին մի փոքր ավելի ուշ, իսկ այժմ ներկայացնենք Սևակի ստեղծագործական տարիների քաղաքական իրավիճակը:

Հայտնի փաստ է, որ այդ ժամանակաշրջանում (կոմունիստական տոտալիտար ռեժիմ) մշակույթը չէր կարող զուտ մշակույթ լինել. արվեստագետները ստիպված էին իրենց կամքին հակառակ ստեղծագործություններ ձոնել կոմունիստական կուսակցության առաջնորդներին և գործող կարգերին:

Մտավորականությունն այդ ժամանակաշրջանում օգտագործվում էր որպես գործիք, միջոց` երկրի առաջնորդի և կոմունիստական կուսակցության առավելությունները գովաբանելու և փառաբանելու համար:

Ինչպես և բոլորը, անմասն չմնաց նաև մեծ բանաստեղ Պարույր Սևակը:

Արդարության առջև չմեղանչելու համար պետք է նշել, որ Սևակը երկար ժամանակ ընդդիմանում էր, և երեևի սա էր նրա «դժբախտության» պատճառը:

Հաշվի առնելով այն, որ չենթարկվողները հատուցում էին կյանքով` Նաիրի Զարյանը խորհուրդ է տալիս Սևակին կոմունիստական կուսակցության կենտկոմի գլխավոր քարտուղարին նվիրված բանաստեղծություններ գրել, հակառակ դեպքում կարող է տեղի ունենալ անդառնալին….Չնայած նրան, որ Սևակը մի քանի բանաստեղծություններ է նվիրել ժամանակաշրջանի գործող կարգերին, բայց և այնպես գրողն այդպես էլ չկարողացավ սպանել իր մեջ արվեստագետին….

Երբ կտրվեց հայ մեծանուն գրողի կյանքի թելը:

1971-ի հունիսի 17-ին Պարույր Սևակը կնոջ ու 2 որդիների հետ դուրս եկավ հայրենի Չանախչի գյուղից, և ճանապարհին` Երասխավան գյուղից մի փոքր հեռու, մեքենան վթարվեց: Բանաստեղծն ու կինը՝ Նելլի Մենաղարաշվիլին, զոհվեցին, երեխաները փրկվեցին:
Սևակի մահվան առեղծվածն առ այսօր պատված է մշուշով:

Սպանությո՞ւն էր դա, թե՞ պարզապես դժբախտ պատահար, դժվար է ասել. ժամանակը մաքրել է բոլոր հետքերը:

Սևակի առեղծվածային մահվան մասին մի շարք գրքեր են գրվել, որոնցում հեղինակները յուրովի են մեկնաբանում գրողի մահը:

Աղբյուրը` Իրավաբան.net