Iravaban.net-ը ուսումնասիրել է Իրավական ակտերի նախագծերի հրապարակման e-draft.am կայքում հանրային քննարկման դրված «Բնակչության պետական ռեգիստրի տվյալների շտեմարանի կանոնակարգը, ինչպես նաև տվյալների պահպանման և արխիվացման կարգը»։

Հիմք ընդունելով «Բնակչության պետական ռեգիստրի մասին» օրենքի 2-րդ հոդվածի 1-ին մասի 3-րդ կետը, 4-րդ հոդվածի 2-րդ, 6-րդ հոդվածի 2-րդ, 15-րդ հոդվածի 5-րդ, 17-րդ, 19-րդ և 20-րդ հոդվածների 3-րդ մասերը՝   Հայաստանի Հանրապետության կառավարությունը որոշում է.

• Սահմանել բնակչության պետական ռեգիստրի տվյալների շտեմարանի կանոնակարգը՝ համաձայն N 1 հավելվածի։
• Սահմանել բնակչության պետական ռեգիստր մուտքագրված տվյալների պահպանության և տվյալների արխիվացման կարգը՝ համաձայն N 2 հավելվածի։
• Սույն որոշումն ուժի մեջ է մտնում բնակչության պետական ռեգիստրի տվյալների շտեմարանի գործարկմանը հաջորդող օրվանից։

Նախագծի հիմնական դրույթները և կարգավորումները

1. Շտեմարանի կառուցվածքը և ֆունկցիոնալ մոդուլները
   • Բնակչության պետական ռեգիստրն կառուցված է որպես միասնական, միաստիճան տեղեկատվական համակարգ:
   • Առկա են հետևյալ ֆունկցիոնալ մոդուլները՝

• Տվյալների պահեստ (Data Warehouse)՝ վիճակագրական և վերլուծական տվյալների պահպանման համար
• Վարչական տվյալների համակարգ (Administrative Data System)՝ ծրագրային կոդերի և կարգավորման պարամետրերի կառավարում
• Մուտքի վերահսկման համակարգ (Access Control System)՝ մուտքի և թույլտվությունների կառավարում
• Այցերի ամրագրումների համակարգ (Appointment Booking System)՝ ֆիզիկական անձանց կողմից ծառայություններ ստանալու նպատակով այցերի ամրագրում
• Վարչարարության ծրագրային ապահովում (Procedural System)՝ շտեմարին առնչվող վարույթների իրականացման համակարգ
• Ծանուցման համակարգ (Notification System)՝ տվյալների մասին ծանուցումներ և թվային հասանելիություն
• Անվտանգ ցանցային միջերես (Secure Web Interface)՝ տվյալներին անվտանգ մուտք ապահովելու համար

2. Տվյալների հավաքագրում և մուտքագրման կարգ

• Շտեմարում հավաքագրվում են «Բնակչության պետական ռեգիստրի մասին» օրենքով նախատեսված տվյալները՝ անձի անձնագրային, քաղաքացիության, կացության, բնակության, ամուսնական կարգավիճակի, խնամակալության, որդեգրման, անվան փոփոխության և իրավական վիճակը բնութագրող այլ տվյալներ:
• Տվյալները մուտքագրվում են՝
  • Web ինտերֆեյսից (Web UI)
  • Տվյալների փոխանակման տեխնոլոգիաների (API) կամ X-Road շերտի միջոցով
• Մուտքագրման բոլոր դեպքերը գրանցվում են նույնականացված օգտագործողի UID-ով և ժամանակի կնիքով:
• Կանոնակարգում նախատեսված է մուտքի մերժման կարգ՝ տվյալների կառուցվածքային կամ տեխնիկական սխալների, ինչպես նաև արդեն առկա հակասությունների դեպքում:

3. Տվյալների պահպանություն և անվտանգություն
   • Շտեմարը և ֆունկցիոնալ մոդուլները ունեն անվտանգության դասեր՝ համաձայն ISO/IEC 27001 ստանդարտի՝ գաղտնիություն, ամբողջականություն, մատչելիություն:
   • Տվյալների շտեմարանի հիմնական մակարդակներ՝
     • Գաղտնիություն՝ բարձր մակարդակ (C3)
     • Ընդհանուրության ամբողջականություն՝ միջին (I2)
     • Մատչելիություն՝ միջին (A2)
   • Մուտքի վերահսկման և տվյալների պահպանման բոլոր գործընթացները ենթակա են տեխնիկական և կազմակերպչական վերահսկողության:
4. Տվյալների արխիվացում և պահպանման ժամկետներ
   • Տվյալները պահպանվում են անձի մահվանից հետո 10 տարի՝ հետո արխիվացվում են, բացառությամբ հատուկ դեպքերի (ճշգրտումներ, այլևս կիրառելի չեն, շտեմարի սուբյեկտ չեն):
   • Արխիվացված տվյալները պահվում են առանձին թվային պահոցում՝ հստակ սահմանված մուտքի իրավունքներով և կրկնօրինակման մեխանիզմներով:
   • Արխիվացման ֆայլերը պետք է համապատասխանեն ISO/IEC 27001 և ISO/IEC 14721 ստանդարտներին՝ ապահովելով տվյալների երկարաժամկետ ընթեռնելիություն:
   • Արխիվացված տվյալները պահվում են 50 տարի (ոչնչացման կարգ, եթե օրենքը կամ դատարանի որոշումը այլ բան չի նախատեսում):

Ու՞մ կողմից է մշակվել

Նախագիծը մշակվել է ՀՀ ներքին գործերի նախարարության կողմից։

Իրավական անհրաժեշտությունը

Նախագիծը հիմնավորվում է «Բնակչության պետական ռեգիստրի մասին» ՀՀ օրենքի համապատասխան հոդվածներով, որոնցով կառավարությանը լիազորություն է տրվում սահմանել տվյալների շտեմարանի կառուցվածքը, տեխնիկական ու կազմակերպչական պահանջները, ինչպես նաև տվյալների պահպանման, անվտանգության և հասանելիության կարգավորումները։

Ֆինանսական ազդեցությունը

Ծախսային գնահատականը կկազմվի տվյալների շտեմարանի գործարկման աշխատանքները վերջնականացնելուց հետո։

Ակնկալվող արդյունքը

• Միասնական հարթակ ՀՀ բնակչության նույնականացման, հաշվառման և բնակության վերաբերյալ տվյալների համար
• Պետական մարմինների, տեղական ինքնակառավարման մարմինների և այլ լիազորված կառույցների փոխգործելիություն
• Տվյալների հուսալի պահպանում և անվտանգ օգտագործում

Ռազմավարական կապը

Նախագծի ընդունումը համապատասխանում է Կառավարության 2021-2026թթ ծրագրի 6.2-րդ բաժնին՝ հանրությանը մատուցվող ծառայությունների որակի բարեփոխման նպատակով։

Նախագծին կարող եք ծանոթանալ հետևյալ հղումով, տեղեկացնում է Iravaban.net-ը։