Ֆինանսների նախարար Վարդան Արամյանը կառավարության վաղվա նիստին գործադիրի ներկայացնելու է Հարկային օրենսգրքում փոփոխություններ անելու օրինագիծ, որը ներկայացրել են ԱԺ պատգամավորների կողմից։
ԱԺ պատգամավորների կողմից ներկայացված նախագծում նշվում է, որ 2018թ. հունվարի 1-ից ուժի մեջ մտնող «Հայաստանի Հանրապետության հարկային օրենսգրքի» հոդված 150-ի համաձայն՝ մինչեւ 150 հազար դրամ ամսական եկամուտ ստացող ֆիզիկական անձանց համար սահմանվում է եկամտային հարկի ավելի ցածր՝ 23 տոկոս դրույքաչափ՝ քան «Եկամտային հարկի մասին» Հայաստանի Հանրապետության 2015թ. ապրիլի 2-ի ՀՕ-246-Ն օրենքի Հոդված 10-ով ամրագրված 24.4 տոկոս դրույքաչափն է՝ ամսական մինչեւ 120 հազար դրամ եկամուտ ստացող ֆիզիկական անձանց համար: Մինչդեռ արդեն իսկ ընդունված հարկային օրենսգրքով՝ 150 հազար դրամից ավել եկամուտ ստացող ֆիզիկական անձինք կունենան փաստացի եկամուտների նվազում, քանի որ նրանց եկամուտների նկատմամբ 26 տոկոսի փոխարեն կիրառվելու է եկամտային հարկի 28 տոկոս դրույքաչափ:
Նախագծի ընդունումը պայմանավորված է 150 հազար դրամից մինչեւ 300 հազար դրամ ամսական աշխատավարձ ստացող ֆիզիկական անձանց համար եկամտային հարկի գործող ցածր դրույքաչափը անփոփոխ թողնելու անհրաժեշտությամբ՝ նպաստելով նրանց փաստացի եկամուտների պահպանմանը:
Սակայն կառավարության գնահատականը բացասական է օրինագծի վերաբերյալ։ Մասնավորապես, կառավարությունն առաջարկում է օրենքով նախատեսված եկամտային հարկի հարկման բազայի տարեկան մեծությունը և եկամտային հարկի դրույքաչափը թողնել անփոփոխ հետևյալ հիմնավորմամբ.
Եկամտային հարկի գործող և հարկային օրենսգրքով սահմանված եկամտային հարկի դրույքաչափերի կիրառության արդյունքում ձևավորվող հարկային բեռի մեծությունների համեմատությունը պետք է կատարել ոչ թե եկամտային տարբեր միջակայքերի համար նախատեսված դրույքաչափերի պարզ համեմատությամբ, այլ հարկ վճարողների եկամուտների հարկումից հետո տնօրինվող եկամուտների համեմատությամբ: Մասնավորապես, հարկ վճարողների կողմից հարկային մարմին ներկայացված հաշվետվություններում արտացոլված փաստացի տվյալների հիման վրա մեր կողմից կատարված վերլուծությունների և հաշվարկների արդյունքները ցույց են տալիս, որ հարկային օրենսգրքով սահմանված՝ եկամտային հարկի դրույքաչափերի կիրառության արդյունքում՝
- ամսական մինչև 279 հազար դրամ եկամուտ ունեցող վարձու աշխատողների համար, որոնք կազմում են բոլոր վարձու աշխատողների շուրջ 90 տոկոսը (շուրջ 553 հազար վարձու աշխատողներ), եկամտային հարկի գծով հարկային բեռն իջնում է,
- ամսական 279 հազար դրամից բարձր եկամուտ ունեցող վարձու աշխատողների համար, որոնք կազմում են բոլոր վարձու աշխատողների ընդամենը 10 տոկոսը (շուրջ 62 հազար վարձու աշխատողներ), եկամտային հարկի գծով հարկային բեռը բարձրանում է:
Հարկ է նկատել, որ մինչև 279 հազար դրամ եկամուտ ստացողների համար Հայաստանի Հանրապետության հարկային օրենսգրքով ամրագրված դրույքաչափերով` վճարման ենթակա եկամտային հարկի գումարը նվազում է, իսկ մինչև 300 հազար դրամ եկամուտ ստացողների համար այդ ավելացումը կազմում է ընդամենը 420 դրամ:
Միաժամանակ, հարկ է նշել նաև, որ եկամտային հարկի նոր դրույքաչափերի կիրառությունը ոչ միայն չի ավելացնելու պետական բյուջեի հարկային եկամուտները, այլ հանգեցնելու է տարեկան շուրջ 3.8 մլրդ դրամի հարկային եկամուտների կորստի: Այսինքն, եկամտային հարկի` Հայաստանի Հանրապետության հարկային օրենսգրքով սահմանված դրույքաչափերի կիրառմամբ կառավարությունը ոչ թե լուծել է լրացուցիչ հարկային եկամուտներ ապահովելու, այլ տնտեսագիտորեն առավել հիմնավորված և եկամուտների վերաբաշխման տեսանկյունից առավել արդարացի հարկման դրույքաչափեր կիրառելու խնդիր, քանի որ եկամտային հարկի՝ 2018 թվականի հունվարի 1-ից գործող դրույքաչափերի կիրառությունը ֆիզիկական անձանց հարկման համակարգը կդարձնի իրապես պրոգրեսիվ՝ դրանով իսկ պետությանը հնարավորություն ընձեռելով իրականացնել եկամուտների վերաբաշխման գործառույթը:
Տեղին է նշել, որ հարկային օրենսգրքով սահմանված եկամտային հարկի առաջին երկու մակարդակների դրույքաչափերի միջև տարբերությունն աննշան է, ի տարբերություն երկրորդ և երրորդ մակարդակների դրույքաչափերի միջև առկա մեծ տարբերության: Եկամտային հարկի նման դրույքաչափերի սահմանումը միտված է հարկման արդարացիության սկզբունքի, ինչպես նաև պետության վերաբաշխողական գործառույթի կատարելագործմանը, քանի որ դրանց կիրառությունը ենթադրում է, որ մինչև միջին աշխատավարձի մակարդակում գտնվող եկամուտների համար հարկային բեռը իջեցվել է, իսկ դրանից բարձր եկամուտների համար` բարձրացվել:
ԱԺ պատգամավորներից կողմից ներկայացված նախագծի համաձայն՝ Հարկային օրենսգրքի 150-րդ հոդվածի 1-ին մասը պետք է շարադրվի նոր խմբագրությամբ.
- Եթե սույն հոդվածի 2-14-րդ մասերով այլ բան սահմանված չէ, ապա հարկման բազայի նկատմամբ եկամտային հարկը հաշվարկվում է՝
1) ամսական դրույքաչափերի հետեւյալ սանդղակով.
| Հարկման բազայի ամսական մեծությունը | Եկամտային հարկի դրույքաչափը |
| մինչեւ 150000 դրամը ներառյալ | 23 տոկոս |
| 150000-ից մինչեւ 300 000 դրամը ներառյալ | 34500 դրամ՝ գումարած 150000 դրամը գերազանցող գումարի 26 տոկոսը |
| 300 000-ից մինչեւ 2 000 000 դրամը ներառյալ | 73500 դրամ՝ գումարած 300000 դրամը գերազանցող գումարի 28 տոկոսը |
| 2000000-ից ավելի դրամ | 549500 դրամ՝ գումարած 2000000 դրամը գերազանցող գումարի 36 տոկոսը |
2) տարեկան դրույքաչափերի հետեւյալ սանդղակով.
| Հարկման բազայի տարեկան մեծությունը | Եկամտային հարկի դրույքաչափը |
| մինչեւ 1800000 դրամը ներառյալ | 23 տոկոս |
| 1800000-ից մինչեւ 3600000 դրամը ներառյալ | 414000 դրամ՝ գումարած 1800000 դրամը գերազանցող գումարի 26 տոկոսը |
| 3600000-ից մինչեւ 24000000 դրամը ներառյալ | 882000 դրամ՝ գումարած 3600000 դրամը գերազանցող գումարի 28 տոկոսը |
| 24000000-ից ավելի դրամ | 6594000 դրամ՝ գումարած 24000000 դրամը գերազանցող գումարի 36 տոկոսը |
Այս փոփոխությունն հավանություն ստանալու դեպքում ուժի մեջ կմտնի 2018թվականի հունվարի 1-ից:
