Ժամանակակից ժողովուրդներն ատում են իրենց անցյալը, արհամարհում են ներկան և անտարբեր են ապագայի նկատմամբ: Դժվար թե նման վերաբերմունքը լավ բանի բերի։ Այս մասին Telegram-ի իր ալիքում գրել է Սուրբ Աթոռում ՀՀ նախկին դեսպան Միքայել Մինասյանը։

«Ինչո՞ւ է անցյալը, այսինքն՝ պատմությունը, նման զայրույթ առաջացնում։ Որովհետև պատմությունը ուսուցիչ չէ, այլ հսկիչ: Նա ոչինչ չի սովորեցնում, բայց դաժանորեն պատժում է չսովորած դասերի համար։ Իսկ ի՞նչ են անում ազգերը, երբ այլևս հնարավոր չէ խուսափել հետևանքներից, բայց իրականությունը փոխելու ուժ չի մնացել: Այդ ժամանակ ակտիվանում է կոլեկտիվ հորինվածքի պաշտպանական մեխանիզմը։ Հորինվում է «նոր» պատմություն, խեղաթյուրվում են փաստերը, հասարակությունը գիտակցաբար մերժում է սեփական սուբյեկտիվությունը՝ հօգուտ զոհականության՝ այսինքն՝ «մենք հանգամանքների զոհ ենք»։ Այն դադարում է լինել գործող անձ և վերածվում օբյեկտի՝ հավերժական զոհի։ Չէ որ, դա այնքան հարմար է։ 2016 թվականից (և հատկապես 2018 թվականից) Հայաստանում տեղի չի ունեցել որևէ բան, որի մասին չզգուշացվեր, չգրվեր, չխոսվեր։ Այն ամենը, ինչ եղել է (և տեղի է ունենում), արվել է հրապարակայնորեն, ձայնագրվել իրական ժամանակում և աջակցել մեծամասնությանը: Այն ամենը, ինչ տեղի է ունենում, արդյունք է այն գործընթացների, որոնց ակտիվորեն մասնակցել է ողջ հասարակությունը։

Եվ այստեղ գլխավորը սխալ չգործելն է՝ հասարակությունը չի դադարեցրել իր մասնակցությունը. լռությամբ, ժխտելով իր մասնակցությունը տեղի ունեցած և տեղի ունեցող ամեն ինչին, այս ամբողջ փախուստով, այն դեռևս մասնակցում է այս բոլոր գործընթացներին։ Կա՞ ելք։ Համոզված եմ, որ կա։ Միանշանակ այո։

Զոհականություն՝ աշխարհայացք կամ վարքային վերաբերմունք, որի դեպքում մարդն իրեն համարում է բացառապես հանգամանքների զոհ, հաճախ խուսափելով պատասխանատվությունից։

Հ.Գ. Շնորհակալություն Չեսթերթոնին, Կլյուչևսկուն և Ռեմարկին, որոնց պատահական հանդիպած մտքերը դասավորվեցին այս գրառման մեջ»: