ՀՀ պաշտպանության նախարարությունը հանրային քննարկման է ներկայացրել «Հայաuտանի Հանրապետության կառավարության 2019 թվականի օգոստոսի 22-ի N 1091-Ն որոշման մեջ փոփոխություններ և լրացումներ կատարելու մասին» ՀՀ կառավարության որոշման նախագիծ, որի համաձայն հստակեցվում են մատչելի և արտոնյալ պայմաններով երկարաժամկետ հիփոթեքային վարկավորման ծրագրի շրջանակներում վարկերի տոկոսադրույքների և պետության կողմից սուբսիդավորման չափերը, վարկերի տոկոսադրույքների ավելացման միջոցով զինծառայողներին հնարավորություն է տրվում իրենց կողմից ընտրել համագործակցող վարկատու կազմակերպությանը, կատարվում են ծրագրի իրականացման գործընթացի հստակեցումներ, սահմանվում են կատարվող փոփոխություններին հետադարձ ուժ տալու պայմանները:
Iravaban.net-ը հայտնում է, որ նախագծի հիմնավորման համաձայն՝ ծրագրի գործողության ընթացքի, առկա խնդիրների և դրանց լուծումների հետ կապված մի շարք քննարկումներ են իրականացվել ՀՀ պաշտպանության նախարարության, ՀՀ կենտրոնական բանկի, վերաֆինանսավորող կազմակերպությունների և համագործակցող վարկատու կազմակերպության հետ, ինչպես նաև ամփոփ քննարկում է տեղի ունեցել ՀՀ փոխվարչապետ Մ. Գրիգորյանի գլխավորությամբ, որի արդյունքներով նպատակահարմար է գտնվել՝
1) պետության կողմից կանխավճարի սուբսիդավորումը նախատեսել կոնկրետ չափով՝ սահմանելով 2.500.000 դրամ,
2) անմիջապես կառուցապատողից բազմաբնակարան բնակելի շենքում կառուցված կամ կառուցվող բնակարան, կամ կառուցվող բնակելի տուն ձեռք բերելու դեպքում վարկի տարեկան տոկոսադրույքը սահմանել առավելագույնը 11 տոկոս, որից պետության կողմից սուբսիդավորվելու է 5 տոկոսային կետը: Նպատակահարմար է գտնվել նաև այս կարգավորմանը տալ հետադարձ ուժ՝ այն տարածելով նաև մինչև սույն փոփոխությունների կատարումը ծրագրի շրջանակներում կնքված համապատասխան հիփոթեքային վարկավորման պայմանագրերի վրա՝ վարկառուի և վարկատու կազմակերպության փոխադարձ համաձայնությամբ,
3) երկրորդային շուկայից բնակարան կամ բնակելի տուն ձեռք բերելու, ինչպես նաև անհատական բնակելի տան կառուցապատման դեպքում վարկի տարեկան տոկոսադրույքը սահմանել առավելագույնը 13 տոկոս, որից պետության կողմից սուբսիդավորվելու է 5 տոկոսային կետը: Նպատակահարմար է գտնվել նաև այս կարգավորմանը տալ հետադարձ ուժ՝ այն տարածելով նաև մինչև սույն փոփոխությունների կատարումը ծրագրի շրջանակներում կնքված համապատասխան հիփոթեքային վարկավորման պայմանագրերի վրա՝ վարկառուի և վարկատու կազմակերպության փոխադարձ համաձայնությամբ,
4) հստակեցնել անհատական բնակելի տան կառուցապատման հետ կապված վարկավորման գործընթացը, մասնավորապես՝ անհատական բնակելի տան կառուցապատման այն վարկերը, որոնք փուլային են տրամադրվում, դրանց գծով պետության սուբսիդավորման գումարները հատկացնել ամենասկզբում, այլ ոչ թե ներկայումս նախատեսված կարգով, ինչը ենթադրում է, որ մինչև Վերաֆինասավորողը վարկի վերջին փուլի տրամադրումից հետո վարկը չհամարի որակավորված, ապա սուբսիդիան չի կարող տրամադրվել։ Այդ դեպքում հաճախորդի վարկունակության տեսանկյունից մերժման դեպքերը կնվազեն, քանի որ այդ գումարները ևս կդիտարկվեն հենց սկզբից ու հավելյալ եկամուտներ այդ մասով չեն պահանջվի հաճախորդներից։ Կառուցապատողին անհատական բնակելի տան կառուցապատման պատվիրակման պարագայում վարկը միանվագ տրամադրելու համար (որի հնարավորությունը նախատեսված է ծրագրով), նախատեսել, որ այդ վարկը ի սկզբանե վերաֆինանսավորողի կողմից համարվի որակավորված և վերաֆինանսավորման գումարները հատկացվեն հենց սկզբում։ Անհատական բնակելի տան ինքնուրույն (առանց պատվիրակման) կառուցապատման պարագայում փուլային տրամադրվող վարկերի գծով սուսբիդավորման գումարները ի սկզբանե փոխանցելու հետ կապված դիտարկումներով Ազգային Հիփոթեքային Ընկերությունը արձանագրել է, որ գործող բոլոր ծրագրերի պարագայում անհատական բնակելի տների կառուցապատման վարկերի միանվագ տրամադրումը ռիսկային լինելու պատճառով (հնարավոր է ոչ նպատակային օգտագործում) ներդրված է սկզբունք, որի համաձայն վարկերը տրամադրվում են միայն փուլային տարբերակով (առնվազն երկու փուլ) և դրանք վերաֆինանսավորվում են, երբ մոնիթորինգի իրականացման արդյունքում հավաստվում է վարկային միջոցների առնվազն 80%-ի նպատակային օգտագործման և հիմնական աշխատանքները կատարված լինելու հանգամանքը։ Այս մոտեցումը կարևոր է նաև կառուցապատումն ավարտին հասցնելու հետ կապված ռիսկերը զսպելու տեսանկյունից։ Ընդ որում՝ այս պարագայում պետք է նաև նկատի ունենալ, որ դա բխում է նաև հենց շահառուի (զինծառայող վարկառուի) շահերից, ինչպես նաև պետության շահերից՝ սուբսիդավորման գումարի առումով, քանի որ վարկառուի կողմից վարկի գծով կատարվող ամսական վճարումները սկզբնական շրջանում ավելի փոքր են, քան եթե վարկը տրամադրվեր միանվագ կերպով: Նպատակահարմար է գտնվել նաև այս կարգավորմանը տալ հետադարձ ուժ՝ այն տարածելով նաև մինչև սույն փոփոխությունների կատարումը ծրագրի շրջանակներում կնքված համապատասխան հիփոթեքային վարկավորման պայմանագրերի վրա,
5) ծրագրի գործողության ընթացքում ի հայտ եկած ևս մեկ՝ համագործակցող վարկատու կազմակերպության կողմից վարկի ապահովագրության վճարի չափի հետ հետ կապված խնդրի, լուծման անհրաժեշտությունից ելնելով, ինչպես նաև հաշվի առնելով, որ բարձրացվել են ծրագրի շրջանակներում վարկի տարեկան տոկոսադրույքները, նպատակահարմար է գտնվել ծրագրի շրջանակներում զինծառայողներից չգանձել վարկային պայմանագրի հետ կապված որևէ գումար, ներառյալ՝ վարկի ապահովագրության սպասարկման վճարները, ինչպես նաև, արդեն իսկ կնքված պայմանագրերի մասով՝ այդ կարգավորմանը տալ հետադարձ ուժ՝ եթե վարկառուն կհամաձայնվի վարկի մնացորդի նկատմամբ տարեկան տոկոսադրույքը սահմանել 7.5 տոկոս,
6) կատարվող փոփոխությունների համատեքստում հստակեցնել նաև ծրագրի շրջանակներում գործող սոցիալական երաշխիքները՝ դրանք համապատասխանեցնելով գործող օրենսդրությանը, հստակեցնել ծրագրին մասնակցելու նպատակով ներկայացվող փաստաթղթերի ցանկը, ինչպես նաև հանել փաստացի չգործող այն կարգավորումը, որի համաձայն ծրագրից օգտվող շահառուների կողմից ծրագրից հրաժարվելու դեպքում իրականացվելու էր շահառուների նոր ընտրություն, քանի որ նման դեպքեր չեն արձանագրվում:
