Ծխախոտային արտադրանքի վրա հարկման ավելացումը հանգեցնում է պետական եկամուտների ավելացմանը և հասարակության մեջ ծխելու տարածվածության նվազմանը: Մի շարք երկրներում ծխախոտի ակցիզային հարկի ավելացումը հանգեցրել է զգալի դրական փոփոխությունների: Պետական բյուջե է ուղղվել լրացուցիչ եկամուտ, որն օգտագործվել է բազմաթիվ առողջապահական և սոցիալական ծրագրերի իրականացմանը: Այս մասին ֆեյսբուքյան իր էջում գրել է առողջապահության նախարար Արսեն Թորոսյանը:
Այսպես, Ֆիլիպիններումհարկային բարեփոխումներից հետո 2008-2016 թվականների ընթացքում ըստ մարդաշնչի սպառումը նվազել է 33.6%-ով, իսկ ծխախոտի ակցիզային եկամուտն աճել է 245%-ով:
![](https://scontent.fevn1-1.fna.fbcdn.net/v/t1.0-9/53777522_888634791322787_4630614695215104000_n.png?_nc_cat=109&_nc_eui2=AeHRzz9sv-4z3qM0cW3EdJbnOcXcp23xx1G65NqCE80L9d491lvGVOibdcLSGpipnxOW9wYikloe2wu-84OZ-0sMqsNi8Ei6MrzSDqGztwM5Pw&_nc_ht=scontent.fevn1-1.fna&oh=4a4f5d019ec10321bdc62d25398671a0&oe=5D1C0EA0)
2010-2015 թվականների ընթացքում ծխախոտի ակցիզային հարկը Հարավաֆրիկյան Հանրապետությունում աճել է 61%-ով: Նույն ընթացքում ծխախոտի վաճառքը նվազել է 17.5%-ով, իսկ ծխախոտի հարկից պետական եկամուտներն աճել են 37.2%-ով:
Ծխախոտի սպառումը նվազել է 13%-ով 2009-ին և 15%-ով 2010-ին, մինչդեռ հարկային եկամուտներն նախորդ տարիների հետ համեմատած աճել են $700 միլիոն և $500 միլիոն դոլարով` 2009 և 2010 թվականներին համապատասխանաբար: Հարկի ընդհանուր չափը ծխախոտային արտադրանքի համար աճել է 2002-ին 64.8%-ից մինչ 2017-ին 83.0%-ը:
![](https://scontent.fevn1-2.fna.fbcdn.net/v/t1.0-9/53897006_888634884656111_8641957087020056576_n.png?_nc_cat=106&_nc_eui2=AeFThbKOm74-fAJ-HFrCYJZynSGJT6-LRreL5SqBRK2Nf84KBsBF_cXQwvW6l31p1GMXuowXytIB15YiOcjjtXi_vXHq_7l4pWIjBZzhee0KVQ&_nc_ht=scontent.fevn1-2.fna&oh=c5c5c220afac9894cfc4f5fcdddee3d3&oe=5D099A81)
Ըստ վերջին տվյալների Թուրքիայում2015-ին ծխախոտի հարկային եկամուտը կազմում էր երկրի հանրային առողջապահոական ծախսերի 42%-ը և ՀՆԱ-ի 1.5%-ը: 2003-2015 թվականների միջև ըստ մարդաշնչի ծխախոտի սպառումը նվազել է 18%-ով, մինչդեռ ծխախոտի հարկային եկամուտն աճել է 476%-ով:
![](https://scontent.fevn1-2.fna.fbcdn.net/v/t1.0-9/54268368_888634977989435_6694436675256320000_n.png?_nc_cat=100&_nc_eui2=AeGZG7K8oCNV9IkywCjoLBPqwrGAYQ8cdC9TvaKljKlZgzaI1Aa9On2IHVy4YDP7WgMxM7bxuNVjyUIt_Ynij8L5C6ZFQSn4h1tYsAtS-mVIMA&_nc_ht=scontent.fevn1-2.fna&oh=a3777c5619261aaab279be53a294dc48&oe=5D19F1C0)
Բրազիլիայում 2008-ից ծխախոտի արտադրանքի ընդհանուր հարկերն ավելացել են 209%-ով, սպառումը նվազել է 50% -ով, իսկ ծխախոտի ակցիզային հարկից եկամուտն աճել է 75%-ով:
![](https://scontent.fevn1-1.fna.fbcdn.net/v/t1.0-9/53788170_888635044656095_807277152398475264_n.png?_nc_cat=111&_nc_eui2=AeF6om-F39KQNp5xr7aWoZQStmeBH9LMdoJpTt2dxGeTJ93lhzfD77sgxpe6sWNdW9spRXXqxaHn4wissO3W0vDGrKwYgxBCWXF7SE_-5OIw3Q&_nc_ht=scontent.fevn1-1.fna&oh=f86779adde346074daa7739fdb74c94a&oe=5D107381)
Ռումինիայում ծխախոտի հարկերի և գների զգալի աճը վերջին 15 տարիներին նպաստել է Ռումինիայում ծխելու մակարդակի զգալի նվազեցմանը՝ ապահովելով ավելի քան 8.7 մլրդ RON (1,004 մլրդ ՀՀ դրամ) հարկային եկամուտ:
![](https://scontent.fevn1-1.fna.fbcdn.net/v/t1.0-9/53801482_888635097989423_1619112300185124864_n.png?_nc_cat=108&_nc_eui2=AeGHgcE-lviT05k3VDiehIaBs5GMvx3LVh5Oh1xNz3ZWqN7ipo51-ygmqjm4uY_c7jLj4bVu9wtDsfLf9w1-OKYcuvRycNH3_nLzbu22zZA6gg&_nc_ht=scontent.fevn1-1.fna&oh=43e685d84fa4abebd3edb2c7f0beb761&oe=5D27D0DF)
2010-ից Ֆրանսիան ծխախոտի հարկն բարձրացրել է 25%-ով: Ներկայում ծխախոտի հարկերի ընդհանուր մասնաբաժինը կազմում է մանրածախ գնի 80%-ը: Այս ընթացքում ծխախոտի տարեկան սպառման 28% նվազմանը զուգահեռ գրանցվել է ծխախոտի ակցիզային հարկերից եկամտի 1.8% աճ:
![](https://scontent.fevn1-2.fna.fbcdn.net/v/t1.0-9/53283530_888635207989412_6607038102282174464_o.png?_nc_cat=105&_nc_eui2=AeH9wh2JQVdRF_eQJ0pgsX02XHFlENJbeQQSKm040EjhaP0BMZf8IocIuiq3hewyjpAN2tC9Y89bE0uLceiyCSxPoiVRSNaefka6xZJCIcKA0g&_nc_ht=scontent.fevn1-2.fna&oh=7bc72aca744472cc3e014312eebfd563&oe=5D1E7ECA)
2010-2016 թվականներին Ռուսաստանի Դաշնությունում ծխախոտի ակցիզային հարկի քաղաքականության արդյունքում (ակցիզային հարկը տարեկան աճել է 30-40%-ով) պետական բյուջեի եկամուտներն ավելացել են 4.5 անգամ, մինչդեռ ծխախոտի շուկան նվազել է 25%-ով:
![](https://scontent.fevn1-2.fna.fbcdn.net/v/t1.0-9/54458174_888635317989401_2838123992743673856_n.png?_nc_cat=104&_nc_eui2=AeHe8JVpU9FIZZRqbGNum6IQ5owszqmQEBz2aoYD6STslBSzqFXcIMr32okFW2gSgbiZjUeP15jRZshPil2ZdSMHTUdu4Y8Vsn3wUv_F2FTC0w&_nc_ht=scontent.fevn1-2.fna&oh=48b6f24d3686e51dc5de04b7c693bc9e&oe=5D1B434C)
Ուկրաինայում 2008 թվականից սկսած ծխախոտի արտադրանքի ընդհանուր հարկերն աճել են 855%-ով, սպառումը նվազել է 36%-ով, իսկ եկամուտներն աճել են 45%-ով:
![](https://scontent.fevn1-2.fna.fbcdn.net/v/t1.0-9/53628925_888635494656050_1113512194663776256_n.png?_nc_cat=105&_nc_eui2=AeEiwDH6yuQUjdYQ2bQw-_u5tCaDm7uhMOKsYeNCJ5N59Nc0nENWCFAFBMtdDFew4DMsRhfgWXoIXkM93SxmFvmsaupg1pMRPg9tnBP4b3qQcA&_nc_ht=scontent.fevn1-2.fna&oh=81dc654f733e1fbc5119d1e4bf0de332&oe=5D0CEAD2)
Ինչպես ցույց է տալիս միջազգային փորձը, հարկման ճիշտ մոտեցումը թույլ է տալիս երկրներին ոչ միայն նվազեցնել ծխախոտի օգտագործումը ցածր եկամուտ ունեցող ընտանիքների և երիտասարդների շրջանում, այլև պետական բյուջե է ուղղում լրացուցիչ մեծածավալ ֆինանսներ, որոնք կարող են օգտագործվել ի օգուտ հանրության բարօրությանը:
Տեղեկանք. Հայաստանի Հանրապետության կողմից 2004 թվականին վավերացվել է, իսկ 2005 թվականից ուժի մեջ է մտել Ծխախոտի դեմ պայքարի առողջապահության համաշխարհային կազմակերպության շրջանակային կոնվենցիան: Համաձայն Կոնվենցիայի 6-րդ հոդվածի՝ Հայաստանը «պետք է ձեռնարկի կամ պահպանի միջոցներ, որոնք կարող են ներառել ծխախոտային արտադրատեսակների հանդեպ հարկային քաղաքականության, և նպատակահարմարության դեպքում, գնային քաղաքականության իրականացումը՝ ծխախոտի օգտագործման նվազեցմանն ուղղված առողջապահության ոլորտի նպատակներին հասնելուն աջակցելու համար»:
Աղբյուր՝ Առողջապահական համաշխարհային կազմակերպություն, Եվրոպական հանձնաժողով, Համաշխարհային բանկ, Global Tobacco Control Report 2017, Ծխախոտի դեմ պայքարի առողջապահության համաշխարհային կազմակերպության շրջանակային կոնվենցիա: