Գյումրիում ավագանու ընտրություններին մասնակցելու հայտ է ներկայացրել 6 կուսակցություն և 3 դաշինք։

Դրանք են, ըստ հերթականության․ 

• «Քաղաքացիական պայմանագիր» կուսակցություն (Սարիկ Մինասյան),
• «Հայաստանի կոմունիստական կուսակցություն» (Վարդան Ղուկասյան),
• «Ապրելու երկիր» կուսակցություն (Կարեն Մալխասյան),
• «Մայր Հայաստան» կուսակցությունների դաշինք, կազմում՝ «Ինտելեկտուալ Հայաստան», «Իմ պայքար, իմ հայրենիք» կուսակցությունները (Կարեն Սիմոնյան),
• Հայաստանի աշխատավորական սոցիալիստական կուսակցություն (Արտյոմ Թումանյան),
• «Եվրադաշինք», կազմում՝ «Հայաստանի եվրոպական կուսակցությունը», «Հանրապետություն», «Հանուն հանրապետության ժողովրդավարության պաշտպանների դաշինք» կուսակցությունները (Լևոն Բարսեղյան),
• «Դեմոկրատական այլընտրանք» կուսակցություն (Արտյոմ Ղարաղազարյան),
• «Մեր քաղաքը» դաշինք, կազմում՝ «Միացյալ Հայաստան» և «Հայրենիք» կուսակցությունները (Մարտուն Գրիգորյան),
• «Իմ հզոր համայնք» կուսակցություն (Ռուբեն Մխիթարյան)։

Iravaban.net-ն անդրադարձել է քաղաքական ուժերի նախընտրական կարգախոսներին, վերլուծել դրանցով արտահայտված իմաստները (եթե այդպիսիք դրված են եղել հիմքում)։

1․ «Սարի պես Գյումրու թիկունքին»

Սա «Քաղաքացիական պայմանագիր» կուսակցության կարգախոսն է։ ՔՊ-ի համար կարգախոսն ունի քարոզչական ազդեցություն, քանի որ այն շեշտում է ցուցակի առաջին համարի՝ Սարիկ Մինասյանի կերպարը, ով պետք է կանգնի քաղաքի թիկունքին։ «Սար»-«Սարիկ» բառախաղը, որը Սարիկ Մինասյանի անունը «Սար» բառի հետ է կապում, կարգախոսին տալիս է նաև անձնավորված բնույթ՝ շեշտելով նրա անձնական պատասխանատվությունը Գյումրիի համար։

2․ «Ե՛վ հույս, և՛ հավատ, և՛ սեր» 

Դատելով հրապարակումներից, սա Հայաստանի կոմունիստական կուսակցության (ՀԿԿ) կարգախոսն է, որի առաջին համարը Գյումրու նախկին քաղաքապետ Վարդան Ղուկասյանն է։ Կոմունիզմը պատմականորեն հիմնված է սոցիալական արդարության, աշխատավոր դասի իրավունքների պաշտպանության գաղափարների վրա։ Կարգախոսում բացակայում են սոցիալիստական կամ կոմունիստական ավանդական տերմինները (օրինակ՝ «արդարություն», «հավասարություն», «աշխատանք»), ինչը ցույց է տալիս ավելի համընդհանուր, հումանիստական և ընտրողներին մերձեցնող հռետորաբանություն։

Հնարավոր է, որ այս կարգախոսը փորձ է ՀԿԿ-ի կերպարը մեղմացնելու՝ այն ներկայացնելով ոչ թե որպես հին խորհրդային գաղափարների կրող, այլ որպես համայնքի զարգացման, վստահության և սիրո կողմնակից ուժ։ «Հույս» և «հավատ» բառերը կարող են նաև լինել դիմակայություն սոցիալ-տնտեսական դժվարություններին, որոնց Գյումրին երկար տարիներ բախվել է։ Այն տարբերվում է մրցակիցների կարգախոսներից, որոնք ավելի շատ քաղաքական գործողություններ են ընդգծում («Սարի պես Գյումրու թիկունքին»), մինչդեռ սա ապավինում է բարոյական արժեքներին։

3․ «Միասին հանուն Գյումրու»

«Ապրելու երկիր» կուսակցությունը համեմատաբար նոր քաղաքական ուժ է, որն իր գաղափարախոսության մեջ շեշտում է ժողովրդավարական սկզբունքները, համագործակցային կառավարումը և տեղական ինքնակառավարման զարգացումը։

Կարգախոսը համապատասխանում է կուսակցության գաղափարախոսությանը, քանի որ այն չի ներառում կոնֆրոնտացիոն կամ ընդդիմադիր տարրեր։ Կարեն Մալխասյանի անվան հետ ուղիղ կապ չկա կարգախոսի մեջ, ինչը ցույց է տալիս, որ շեշտը դրվում է ոչ թե անհատի, այլ թիմային աշխատանքի վրա։

Բառապաշարը պարզ է, համառոտ և ուժեղ, ինչը կարգախոսն ավելի հիշվող է դարձնում։

4․ «Միացի՛ր, որ փոխենք»

«Մայր Հայաստան» կուսակցությունների դաշինքի այս կարգախոսը իր մեջ և՛ գործողության կոչ է պարունակում («Միացի՛ր»), և՛ նպատակ («որ փոխենք»)։ Դաշինքն ընդդիմադիր բևեռում է, և այս կարգախոսը դա բացահայտորեն արտահայտում է։ «Որ փոխենք» արտահայտությունը հուշում է, որ նրանք պնդում են՝ Գյումրիում կամ երկրում առկա իրավիճակը անբավարար է և կարիք ունի վերափոխման։

«Միացի՛ր» բառը ենթադրում է, որ կուսակցությունը ձգտում է լայն ժողովրդական համախմբման, ինչը հաճախ օգտագործվում է ընդդիմադիր շարժումների կողմից։ Այն հնչում է որպես պայքարի և փոփոխության կոչ։ Կարգախոսն ընտրողին դարձնում է փոփոխության գործոն՝ հուշելով, որ առանց նրանց մասնակցության փոփոխություն չի լինի։

5․ «Հպարտ եմ, որ հայ եմ․ կրկնակի հպարտ եմ, որ գյումրեցի եմ»

Հայաստանի աշխատավորական սոցիալիստական կուսակցության (ՀԱՍԿ) այս կարգախոսը չի պարունակում ուղղակի քաղաքական ծրագրային ուղերձ, այլ հիմնվում է ազգային-հայրենասիրական հռետորաբանության վրա։ Գյումրին ներկայացվում է որպես առանձնահատուկ արժեք ունեցող քաղաք։

ՀԱՍԿ-ը որպես աշխատավորական սոցիալիստական կուսակցություն ունի սոցիալիստական գաղափարախոսություն, բայց այս կարգախոսում սոցիալիստական կամ սոցիալական արդարության ուղերձներ չկան։ Սա հուշում է, որ կուսակցությունը քարոզարշավում ավելի շատ շեշտում է ազգային ու տեղային հպարտության գաղափարները, քան դասակարգային պայքարը կամ սոցիալական բարեփոխումները։

Այս կարգախոսը քարոզարշավային առումով ունի հուզական ազդեցություն, բայց անուղղակի է քաղաքական ծրագրի տեսանկյունից, ինչը կարող է որոշ ընտրողների համար դարձնել այն ոչ բավարար կոնկրետ։

6. «Գյումրի. արժանապատվության ընտրություն»

Արժանապատվության գաղափարը հաճախ օգտագործվում է ընդդիմադիր հռետորաբանության մեջ, երբ շեշտը դրվում է այն բանի վրա, որ ներկայիս իրավիճակը չի համապատասխանում արժանապատիվ կյանքի չափանիշներին, ուստի անհրաժեշտ է փոփոխություն։ «Եվրադաշինքը» որպես քաղաքական ուժ ներկայացնում է արևմտամետ, ժողովրդավարական, քաղաքացիական հասարակության զարգացման կողմնակից ուժ։ «Արժանապատվություն» բառը կարելի է կապել ժողովրդավարական արժեքների, մարդու իրավունքների և թափանցիկ կառավարման հետ։

«Արժանապատվություն» բառը համատեքստային կարևորություն ունի, քանի որ Գյումրին որպես քաղաք հաճախ ասոցացվում է պատվի, դիմացկունության ու անսասանության գաղափարների հետ (հատկապես 1988-ի երկրաշարժից հետո ձևավորված դիմադրողականության համատեքստում)։

7․ «Ճիշտ քաղաք»

«Դեմոկրատական այլընտրանք» կուսակցության կողմից ընտրված «Ճիշտ քաղաք» կարգախոսը քաղաքականապես հստակ ուղերձ չունի, ինչը կարող է դիտարկվել որպես դժգոհության կամ այլընտրանք առաջարկելու ձև։ Այն չի մատնանշում կոնկրետ սոցիալական, տնտեսական կամ կառավարման խնդիր, բայց ենթադրում է, որ ներկայիս համակարգը չի համապատասխանում «ճիշտ» չափանիշներին։

Կարգախոսը բովանդակային առումով բաց է տարբեր մեկնաբանությունների համար, ինչը կարող է տարբեր լսարանների ներգրավել՝ յուրաքանչյուրը «ճիշտ քաղաք» հասկացությունը կկապի իր պատկերացումների հետ։

8. «Քաղաք, որին արժանի ես դո՛ւ․․․»

«Մեր քաղաքը» դաշինքի կարգախոսը հստակ չի նշում, թե ինչ փոփոխություններ են առաջարկվում։ Պատկանելության և արժանապատվության գաղափարները հաճախ օգտագործվում են այն քաղաքական ուժերի կողմից, որոնք փորձում են ընդգծել, որ ներկայիս իշխանությունները չեն բավարարում քաղաքացիների իրական կարիքները։ Հիմնական շեշտադրումը դրված է քաղաքացու վրա։ Սա ընտրողին հիշեցնում է, որ իրենց ընտրությունը որոշիչ է՝ իրենք պետք է ընտրեն այն քաղաքը, որը համապատասխանում է իրենց արժանապատվությանը։

Կարգախոսի հաջողությունը կախված է նրանից, թե ինչպես կուսակցությունն այն կմատուցի՝ արդյոք այն կմնա լոկ հուզական ուղերձ, թե՞ կստանա կոնկրետ ծրագրային հենք։

9․ «Ես քո Գյումրին եմ»

«Իմ հզոր համայնք» կուսակցության կարգախոսը ուղղակիորեն կապված է Hayat Project-ի «Ես քո Արցախն եմ, դու իմ Հայաստանը» երգի հետ, որի երաժշտության և բառերի հեղինակը Ռուբեն Մխիթարյանն է։ Վերջինս նաև կուսակցության նախընտրական ցուցակի առաջին համարն է, այսինքն՝ քաղաքապետի թեկնածուն։

«Ես քո Գյումրին եմ» բառակապակցությունը դնում է քաղաքացուն այնպիսի դիրքում, որ հենց նա է պատասխանատու է իր քաղաքի զարգացման և բարեկեցության համար։ Դա հուզական ներգործություն է, որը ոչ միայն ստեղծում է համայնքի միասնության գաղափարը, այլ նաև խթանում է քաղաքացուն մտածել, թե ինչ դեր կարող է ունենալ քաղաքում։

Որպեսզի կարգախոսը լինի լիարժեք և արդյունավետ քարոզչական գործիք, պետք է լրացվի կոնկրետ ծրագրերով ու գործողությունների ուղեգծով։

Կարգախոսները, ընդհանուր առմամբ, կապիտալիզացնում են նույն գաղափարները՝ համայնքի ուժ, պատասխանատվություն, երաշխավորված փոփոխություն, բայց տարբեր կերպ են ներկայացվում։

Համեմատելով կարգախոսները, կարելի է ասել, որ կուսակցություններն ու դաշինքները ընտրողներին տարբեր տեսանկյուններից դիմելու փորձ են անում։ Որոշները կենտրոնանում են հուզական կապի վրա՝ հիմնված անձնական զգացմունքների և արժեքների, մյուսները՝ կոնկրետ գործողությունների կոչեր են անում՝ խթանելու փոփոխությունների կամ բարեփոխումների։

Համայնքի գաղափարը որպես համախմբման կենտրոնական թեմա չի զիջում, բայց կուսակցությունները ներկայացնում են այն տարբեր ձևերով՝ առավելապես շեշտելով ուժը, հույսը, միասնությունը կամ արժանապատվությունը։

Ո՞ր կարգախոսը հավանեցիք․ մասնակցե՛ք քվեարկությանը։