Նոր առարկայական չափորոշչի և օրինակելի ծրագրերի նախագծի համաձայն՝ աշխարհագրությունը ներկայացված է 7-12-րդ դասարաններում: Այն գործող առարկայական չափորոշչի և նոր չափորոշչի նախագծում տրված է «Աշխարհագրություն» (7-8-րդ, 10-12-րդ դասարաններ) և «Հայաստանի աշխարհագրություն» (9-րդ դասարան) ուսումնական առարկաներով:
«Աշխարհագրություն» ուսումնական առարկայի դասավանդումը 7-րդ դասարանից սկսելը պայմանավորված է Հանրակրթության պետական չափորոշչի նախագծի 31-րդ կետով: Հանրակրթության պետական չափորոշչի նախագծի համաձայն՝ աշխարհագրությունը ընդգրկվել է «Բնագիտություն, Տեխնոլոգիա, Ճարտարագիտություն, Մաթեմատիկա» (ԲՏՃՄ) ուսումնական բնագավառում:
6-րդ դասարանի «Աշխարհագրություն: Մայրցամաքներ, օվկիանոսներ» դասընթացի «Աշխարհագրական թաղանթ»-ին առնչվող բովանդակությունը հիմնական մասով և առավել մանրամասն ընդգրկված է 7-րդ դասարանի ծրագրում՝ առանձին թեմաների տեսքով: Մայրցամաքներին առնչվող որոշ բովանդակային բաղադրիչներ (օրինակ՝ բնական զոնաներ, օրգանական աշխարհ, կլիմայական առանձնահատկություններ և այլն), որոնք առավել արտահայտված են տարածաշրջանների տվյալ դասարանի ընդհանրական չափորոշչային և առանձնացված ծրագրային թեմատիկ վերջնարդյունքներում, շեշտադրվել են 8-րդ դասարանի համապատասխան թեմաների բովանդակության մեջ:
Գործող ծրագրերի չափորոշչային պահանջներից բեռնաթափվել է փաստական նյութի զգալի ծավալ, փոխարենը, ավելացվել են գործնական աշխատանքներ, թեմատիկ ուսումնասիրություններ, ուսումնական նախագծեր, ինչպես նաև աշխարհագրական արդի բովանդակություն՝ միջազգային հանրահայտ ծրագրերից (IB, AS and A Level Geography և այլն):
9-րդ դասարանի «Հայաստանի աշխարհագրություն» դասընթացը հիմնականում պահպանվել է, փոփոխվել է ՀՀ արդյունաբերության ճյուղային կառուցվածքի և ՀՀ վարչական մարզերի ներկայացման ձևաչափը:
Ավագ դպրոցում ուշադրություն է դարձվել աշխարհագրական կիրառական հմտությունների զարգացմանը և ժամանակակից տեխնոլոգիաների օգտագործմանը՝ առանձին թեմաներ ուսումնասիրելիս:
Ստորև ներկայացված է աշխարհագրության գործող և առաջարկվող ծրագրերի կառուցվածքի և բովանդակության համեմատությունը, որն իրազեկման տեսանկյունից առավել ակնառու է դարձնում կատարված փոփոխությունները:
Գործող և առաջարկվող ծրագրերի համեմատություն
| Գործող ծրագիր | Առաջարկվող ծրագրեր | ||
| 7-րդ դասարան (շաբաթական 2 ժամ) | |||
| ԲԱԺԻՆ I. Հասարակական աշխարհագրության ուսումնասիրման առարկան, խնդիրները և նշանակությունը (1 ժամ) | – | ||
| ԲԱԺԻՆ II. Աշխարհի քաղաքական բաժանումը (3 ժամ) | – | ||
| – | Թեմա 1. Աշխարհագրական քարտեզ (7 ժամ) | ||
| – | Թեմա 2. Երկրի մակերևույթի ձևավորումը: Համաշխարհային օվկիանոսի աշխարհագրական առանձնահատկությունները (7 ժամ) | ||
| ԲԱԺԻՆ III. Աշխարհի բնակչությունը (6 ժամ) | Թեմա 5. Աշխարհի բնակչության աշխարհագրությունը (8 ժամ) | ||
| ԲԱԺԻՆ VI. Աշխարհի բնական պայմանները և ռեսուրսները (2 ժամ) | Թեմա 6. Բնական պայմաններ և ռեսուրսներ. տեսակները, խմբերը (2 ժամ) | ||
| – | Թեմա 3. Եղանակ և կլիմա: Աշխարհագրական գոտիականություն և զոնայականություն (14 ժամ) | ||
| – | Թեմա 4. Աշխարհի քաղաքական բաժանումը (3 ժամ) | ||
| ԲԱԺԻՆ V. Համաշխարհային տնտեսություն (16 ժամ) | Թեմա 7. Համաշխարհային տնտեսություն (18 ժամ) | ||
| Գործնական աշխատանք (1 ժամ) | Գործնական աշխատանքներն ու թեմատիկ ուսումնասիրությունները ներառված են թեմաներում: | ||
| Պահուստային՝ 4 ժամ | Պահուստային՝ 7 ժամ | ||
| Ընդամենը՝ 68 ժամ | Ընդամենը՝ 68 ժամ | ||
| 8-րդ դասարան (շաբաթական 2 ժամ) | |||
| ԲԱԺԻՆ I. Աշխարհի տարածաշրջաններ: Եվրասիա (23 ժամ) | Թեմա 1. Աշխարհի տարածաշրջանները: Եվրոպա (19 ժամ) | ||
| Եվրոպա. ընդհանուր աշխարհագրական ակնարկ | Եվրոպա: Եվրոպական Միություն | ||
| Արևլյան Եվրոպա | Արևելյան Եվրոպա | ||
| Ռուսաստան | Ռուսաստան | ||
| Հարավային Եվրոպա | Հարավային Եվրոպա | ||
| Իտալիա | – | ||
| Արևմտյան Եվրոպա | Արևմտյան Եվրոպա | ||
| Գերմանիա | Գերմանիա | ||
| Ֆրանսիայի Հանրապետություն | Ֆրանսիա | ||
| Հյուսիսային Եվրոպա | Հյուսիսային Եվրոպա | ||
| Մեծ Բրիտանիայի և Հյուսիսային Իռլանդիայի Միացյալ Թագավորություն | – | ||
| Գործնական աշխատանք | – | ||
| Ասիա (23 ժամ) | Թեմա 2. Ասիա (25 ժամ) | ||
| Հարավարևմտյան Ասիա | Հարավարևմտյան Ասիա | ||
| Վրաստանի Հանրապետություն | Վրաստան | ||
| Ադրբեջանի Հանրապետություն | Ադրբեջան | ||
| Թուրքիայի Հանրապետություն | Թուրքիա | ||
| Իրանի Իսլամական Հանրապետություն | Իրան | ||
| Կենտրոնական Ասիա | Կենտրոնական Ասիա | ||
| Հարավային Ասիա | Հարավային Ասիա | ||
| Հնդկաստան | – | ||
| Հարավարևելյան Ասիա | Հարավարևելյան Ասիա | ||
| Արևելյան Ասիա | Արևելյան Ասիա | ||
| Չինաստան | Չինաստան | ||
| Ճապոնիա | Ճապոնիա | ||
| ԲԱԺԻՆ II. Աֆրիկա (3 ժամ) | Թեմա 4. Աֆրիկա (4 ժամ) | ||
| Հարավաֆրիկյան Հանրապետություն | – | ||
| Գործնական աշխատանք | – | ||
| ԲԱԺԻՆ III. Ավստրալիա և Օվկիանիա | Թեմա 5. Ավստրալիա և Օվկիանիա (2 ժամ) | ||
| ԲԱԺԻՆ VI. Ամերիկա (8 ժամ) | Թեմա 3. Ամերիկա (7 ժամ) | ||
| Կանադա | – | ||
| Լատինական Ամերիկա | Լատինական Ամերիկա | ||
| Բրազիլիա | – | ||
| – | Թեմա 6. Անտարկտիկա (2 ժամ) | ||
| – | Գործնական աշխատանքներն ու թեմատիկ ուսումնասիրությունները ներառված են թեմաներում: | ||
| Պահուստային՝ 9 ժամ | Պահուստային՝ 9 ժամ | ||
| Ընդամենը՝ 68 ժամ | Ընդամենը՝ 68 ժամ | ||
| 9-րդ դասարան (շաբաթական 2 ժամ) | |||
| Թեմա 1. Հայկական լեռնաշխարհի բնությունը (7 ժամ) | Թեմա 1. Հայկական լեռնաշխարհ (8 ժամ) | ||
| Թեմա 2. Հայաստանի Հանրապետություն: Ընդհանուր ակնարկ (2 ժամ) | Թեմա 2. ՀՀ ընդհանուր բնութագիրը (2 ժամ) | ||
| Թեմա 3. Բնություն(14 ժամ) | Թեմա 3. ՀՀ բնությունը (13 ժամ) | ||
| Թեմա 4. ՀՀ-ի բնակչություն (5 ժամ) | Թեմա 4. ՀՀ բնակչությունը (8 ժամ) | ||
| Գործնական աշխատանք (1 ժամ) | – | ||
| Թեմա 5. ՀՀ տնտեսությունը ( 22 ժամ) | Թեմա 5. ՀՀ տնտեսությունը (22 ժամ) | ||
| Թեմա 6. ՀՀ վարչական մարզերը (10 ժամ) | Ուսումնական նախագիծ (ՀՀ վարչական մարզեր) | ||
| Թեմա 7. Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետություն (3 ժամ) | Թեմա 6. Արցախի Հանրապետություն (3 ժամ) | ||
| Գործնական աշխատանքներն ու թեմատիկ ուսումնասիրությունները ներառված են թեմաներում: | |||
| Պահուստային՝ 5 ժամ | Պահուստային՝ 12 ժամ | ||
| Ընդամենը՝ 68 ժամ | Ընդամենը՝ 68 ժամ | ||
| 10-րդ դասարան (շաբաթական 2 ժամ) | |||
|
I ԲԱԺԻՆ (16 ժամ) Թեմա _ Աշխարհագրական հետազոտության մեթոդներ |
Թեմա 1. Աշխարհագրության ներածություն և մեթոդներ: Քարտեզագրություն (12 ժամ) | ||
|
II ԲԱԺԻՆ (24 ժամ): Թեմա _ Երկրագնդի բնությունը: Աշխարհագրական թաղանթ |
Թեմա 2. Երկրագունդ (10 ժամ) | ||
| Թեմա _ Աշխարհագրական թաղանթի ձևավորումը և զարգացումը | Թեմա 3. Եղանակային և կլիմայական պայմաններ (4 ժամ) | ||
| Թեմա _ Աշխարհագրական թաղանթ. կառուցվածքը, հիմնական հատկանիշները և զարգացման օրինաչափությունները | Թեմա 4. Գետային ջրաբանություն (5 ժամ) | ||
|
III ԲԱԺԻՆ (12 ժամ) Թեմա _ Աշխարհի քաղաքական բաժանումը |
Թեմա 5. Աշխարհի քաղաքական բաժանումը (7 ժամ) | ||
| Թեմա _ Աշխարհի բնակչության աշխարհագրություն(13 ժամ) | Թեմա 6. Աշխարհի բնակչությունը (11 ժամ) | ||
| – | Թեմա 7. Աշխարհի բնական պայմաններ և ռեսուրսներ (4 ժամ) | ||
| Գործնական աշխատանքներն ու թեմատիկ ուսումնասիրությունները ներառված են թեմաներում: | |||
| Պահուստային՝ 3 ժամ | Պահուստային՝ 15 ժամ | ||
| Ընդամենը՝ 68 ժամ | Ընդամենը՝ 68 ժամ | ||
| 11-րդ դասարան(շաբաթական 1 ժամ) | |||
|
I ԲԱԺԻՆ (14 ժամ) Թեմա _ Համաշխարհային տնտեսություն |
Թեմա 1. Համաշխարհային տնտեսություն (15 ժամ) | ||
|
II ԲԱԺԻՆ (15 ժամ) Թեմա _ Բնություն- հասարակություն հարաբերություններ |
Թեմա 2. Հասարակություն-բնություն հարաբերություններ (12 ժամ) | ||
|
III ԲԱԺԻՆ (5 ժամ) Թեմա _ Համաշխարհային բնապահպանական ռազմավարությունը |
|||
| Գործնական աշխատանքներն ու թեմատիկ ուսումնասիրությունները ներառված են թեմաներում: | |||
| Պահուստային՝ 0 ժամ | Պահուստային՝ 7 ժամ | ||
| Ընդամենը՝ 34 ժամ | Ընդամենը՝ 34 ժամ | ||
| 12-րդ դասարան (շաբաթական 1 ժամ) | |||
|
Թեմա 1. Աշխարհի ինքնատիպ տարածաշրջաններն ու երկրները (9 ժամ) |
Թեմա 1. Ինքնատիպ տարածաշրջաններ (5 ժամ) | ||
| Թեմա 2. Մարդկության համամոլորակային հիմնախնդիրները (8 ժամ) | Թեմա 2. Մարդկության համամոլորակային հիմնախնդիրները եվ դրանց լուծման ուղիները (9 ժամ) | ||
| Թեմա 3. 10-12-րդ դասարանների Ընդհանուր աշխարհագրություն դասընթացի թեմատիկ կրկնություն (17 ժամ) | |||
| – | Գործնական աշխատանքներն ու թեմատիկ ուսումնասիրությունները ներառված են թեմաներում: | ||
| Պահուստային՝ 0 ժամ | Պահուստային՝ 1 ժամ | ||
| Ընդամենը՝ 34 ժամ | Ընդամենը՝ 15 ժամ | ||
Ուսուցիչը պահուստային ժամաքանակը տնօրինում է առարկայական չափորորոշչային պահանջների իրականացման շրջանակում, որը նախատեսված է սովորողների գործնական, թեմատիկ և կիսամյակային, ինչպես նաև, դաշտային աշխատանքների և ուսումնական հետազոտությունների կատարման համար:
