Գործող իրավակարգավորումների պայմաններում նոր կառուցվող բազմաբնակարան շենքերում դեռեւս չկառուցված եւ չառանձնացված բնակարանները եւ ոչ բնակելի տարածքները շրջանառության օբյեկտ են դառնում առանց համապատասխան ապահովվածություն ունենալու: Մասնավորապես այդ օբյեկտների նկատմամբ կնքվում են նախնական պայմանագրեր, որոնցով սահմանված ժամկետներում օբյեկտները շահագործման պատրաստ չեն լինում, որի հետեւանքով խախտվում են քաղաքացիների շահերը, որոնք նախնական պայմանագրում սահմանված ժամկետում չեն կարողանում շահագործել այդ տարածքները: Իսկ կառուցապատողներն էլ նախապես ստանալով կանխավճարները չեն շտապում ավարտին հասցնել շինարարական աշխատանքները: Ըստ կառավարության` բացակայում են անհրաժեշտ վերահսկողական մեխանիզմները, որոնց միջոցով կապահովվի շինարարական աշխատանքների ժամանակին իրականացումը: Գործող իրավակարգավորմամբ կառուցվող անշարժ գույքի նկատմամբ հնարավոր է փոխանցել միայն կառուցապատման իրավունքը, ինչն իր հերթին ենթադրում է կառուցապատման պարտավորությունների փոխանցում: Միաժամանակ այդ օբյեկտների նկատմամբ պետական վերահսկողության բացակայության պայմաններում պրակտիկայում բազմաթիվ են չարաշահումները, երբ միեւնուն կառուցվող բնակարանի կամ ոչ բնակելի տարածքի նկատմամբ կարող է կնքվել մի քանի նախնական պայմանագրեր:
Այս խնդիրները լուծելու համար կառավարությունը ԱԺ է ներկայացրել, որն էլ ընդունել է, իսկ նախագահը ստորագրել «Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիական օրենսգրքում լրացումներ և փոփոխություններ կատարելու մասին» և այլ հարակից իրավական ակտերում փոփոխություններ կատարելու նախագիծը:
Ներդրվել է նոր իրավունքի հասկացություն` «կառուցվող շենքից անշարժ գույք գնելու իրավունք»: Նախատեսվել են այս իրավունքի իրացման մեխանիզմները: Այս իրավունքի սահմանումը հնարավորություն է տալիս իրականացնել այն նպատակը, ինչին քաղաքացիական իրավունքի սուբյեկտները հասնում էին նախնական պայմանագրեր կնքելով: Նախագծի ընդունման դեպքում կգործի երկու կարգավորում. Պահպանվում է կառուցապատման իրավունքի փոխանցման մեխանիզմը, եւ ներդրվում է կառուցվող անշարժ գույք գնելու իրավունքը: Կառուցվող անշարժ գույք գնելու իրավունքի պայմանագրի հիման վրա առաջացած կառուցվող շենքից անշարժ գույք գնելու իրավունքը հնարավորություն է տալիս ձեռք բերել ապագայում կառուցվող անշարժ գույքը սեփականության իրավունքով: Միաժամանակ չարաշահումներից խուսափելու համար Նախագծով ներդրվում է գույքի նկատմամբ իրավունքի վերաբերյալ նախնական նշում կատարելու իրավունքը, որով ապահովվում է գործարքներից բխող իրավունքի պետական գրանցման պահանջը: Ուսումնասիրվել է այս ինստիտուտի կիրառման փորձը տարբեր երկրներում (Գերմանիա, Վրաստան, Թուրքմենստան եւ այլն): Իրավունքի վերաբերյալ նախնական նշումը հատկապես կնպաստի նույն գույքի նկատմամբ իրավունքների պետական գրանցում ենթադրող գործարքներ կնքելը կանխելուն, երբ նույն գույքը տարբեր գործարքների միջոցով միաժամանակ օտարվում է մեկից ավելի անձանց: Այս ինստիտուտի ներդրմամբ կապահովվի նոր կառուցվող շենքերի եւ շինությունների նկատմամբ կնքվող գործարքներից ծագող իրավունքների գրանցման հստակությունը: Նախագծով ներդրվել է վերահսկողության մեխանիզմներ բանկի, գանձապետարանի, նոտարների միջոցով: Մասնավորապես վճարումները իրականացվելու են այս մարմինների միջոցով՝ հիմնվելով այն ելակետից, որ կառուցապատողներն իրավունք կունենան ստանալ դրամական միջոցներ միայն շինարարական աշխատանքների որոշակի ծավալ ապահովելու դեպքում:
Ըստ նախագծի հեղինակների` այսպիսով լուծումներ կտրվեն պրակտիկայում կառուցապատման ոլորտում առաջացող խնդիրներին, կապահովվի կառուցապատողների կողմից իրեն պարտավորությունների պատշաճ կատարումը, նախնական նշման ինստիտուտի ներդրումը հնարավորություն կտա ապահովել գրանցման ենթակա իրավունքների պաշտպանվածությունը եւ կանխարգելել հնարավոր չարաշահումներից, կներդրվի կառուցվող անշարժ գույք ձեռք բերելու նոր մեխանիզմ:
Օրենսդրական փաթեթին և հիմնավորումներին մանրամասն կարող եք ծանոթանալ` այստեղ:
