Առողջապահության նախարար Անահիտ Ավանեսյանը սեպտեմբերի 28-ին հրաման է ստորագրել, որով հաստատվել է կապիկի ծաղկի վիրուսով հարուցված վարակի ախտորոշման նպատակով կենսաբանական նյութի նմուշառման մեթոդական ուղեցույցը։

Iravaban.net-ը հայտնում է, որ հրամանում առաջարկվել է բժշկական օգնություն և սպասարկում իրականացնող կազմակերպությունների ղեկավարներին՝ կապիկի ծաղկի կասկածելի դեպք արձանագրելիս ապահովել լաբորատոր հետազոտությունների համար կլինիկական նյութի նմուշառումը՝ համաձայն հավելվածի և հաջորդիվ՝ նմուշի տեղափոխումը ԱՆ «Հիվանդությունների վերահսկման և կանխարգելման ազգային կենտրոն» ՊՈԱԿ-ի «Ռեֆերենս լաբորատոր կենտրոն» մասնաճյուղ՝ լաբորատոր հետազոտությունն իրականացնելու համար:

Հրամանում ասվում է․ «ԱՆ «Հիվանդությունների վերահսկման և կանխարգելման ազգային կենտրոն» ՊՈԱԿ-ի գլխավոր տնօրեն Արտավազդ Վանյանին՝ ապահովել կապիկի ծաղիկով կասկածելի դեպքերի նմուշների հետազոտությունը, նմուշառման ընթացքում, անհրաժեշտության դեպքում, նաև բժշկական օգնություն և սպասարկում իրականացնող կազմակերպություններին մեթոդագործնական աջակցության տրամադրումը»:

Մեթոդական ուղեցույց կապիկի ծաղկի վիրուսով հարուցված վարակի ախտորոշման նպատակով
կենսաբանական նյութի նմուշառման

1. Լաբորատոր հետազոտությունների համար կլինիկական նյութի նմուշառումն իրականացվում է բժշկական օգնություն և սպասարկում իրականացնող կազմակերպությունների բուժանձնակազմի կողմից, ԱՆ «ՀՎԿ ԱԶԳԱՅԻՆ ԿԵՆՏՐՈՆ» ՊՈԱԿ-ի «Ռեֆերենս լաբորատոր կենտրոն» մասնաճյուղի մասնագետների մեթոդագործնական աջակցության տրամադրմամբ:

2. Կլինիկական նյութի փաթեթավորումը և տեղափոխումը իրականացվում է համաձայն Հայաստանի Հանրապետության առողջապահության նախարարի 2014 թվականի հունիսի 23-ի թիվ 38-Ն հրամանի։

3. Կապիկի ծաղկի կասկածով պացիենտի նմուշառումը իրականացվում է անհատական պաշտպանության միջոցների կիրառմամբ՝ դիմակի, ակնոցի և ձեռնոցի օգտագործմամբ, պահպանելով կենսանվտանգության պահանջները:

4. Լաբորատոր հետազոտության համար վերցված նյութն անմիջապես ուղարկվում է 1-2 խմբի ախտածնության միկրոօրգանիզմների (ըստ ԱՊՀ դասակարգման, 3-4 խմբերի՝ ըստ ԱՀԿ դասակարգման) հետ աշխատանքի իրավունք ունեցող լաբորատորիա՝ ԱՆ «ՀՎԿ ԱԶԳԱՅԻՆ ԿԵՆՏՐՈՆ» ՊՈԱԿ-ի «Ռեֆերենս լաբորատոր կենտրոն» մասնաճյուղ:

5. Կախված հիվանդության փուլից՝ կապիկի ծաղիկով պացիենտից վերցվող կենսաբանական նյութը՝ ներկայացված է աղյուսակ 1-ում.

6. Կենսաբանական նյութի նմուշառման կարգը.
1) Հիվանդության սկզբնական փուլում, երբ պացիենտը չունի մաշկային ախտահարումներ, վերցվում են նմուշներ ըմպանի հետին պատից և նշագեղձերից։

Կարելի է վերցնել ինչպես չոր նմուշներ, այնպես էլ վիրուսային փոխադրման միջավայրում, որը պարունակում է հակասնկային և հակամանրէային հավելումներ: Նմուշառումն իրականացվում է բամբակյա ձողերի միջոցով, որն այնուհետև իջեցվում է պլաստիկ փորձանոթի մեջ և հերմետիկ փակվում: Ըմպանային քսուքները վերցվում են նաև, երբ մաշկի վնասվածքներից վերցված նյութի քանակությունն անբավարար է:

2) Վեզիկուլների կամ բշտիկների պարունակությունը արտածծում են տուբերկուլինային ներարկիչով, ծակելով բշտի պատը: Դրա համար կարող է օգտագործվել մեկանգամյա օգտագործման ասեղ, որի ծայրը դրվում է բաց փորձանոթի վրա և մի փոքր թեքելով ներքև հեշտացնում է հեղուկի արտահոսքը:

3) Մաշկի ախտահարման տարրերից նմուշ ստանալու համար կիրառվում են հետևյալ մեթոդները՝
ա) միանվագ օգտագործման նշտարով կամ այլ սուր գործիքով բուշտը բացելուց հետո հեղուկը նմուշառման ձողերով հավաքում և տեղափոխում են չոր փորձանոթի մեջ,
բ) նշտարով կամ փոքրիկ մկրատով կտրում են բշտի վերին մասը և տեղավորում փորձանոթի մեջ, կեղևիկներն առանձնացնում են փոքրիկ ունելիով:
4) Պացիենտի մաշկի 6-10 միանման տարրերից հավաքված նյութը դնում են հերմետիկ փակվող փորձանոթի մեջ, փորձանոթի կափարիչը լրացուցիչ ֆիքսում պարաֆինով կամ կպչուն սպեղանիով:

5) Արյունը վերցվում է արմնկային երակից 4,5 մլ չափով վակումային փորձանոթի մեջ EDTA-ով (հեպարին չպետք է օգտագործել):

6) Նմուշառումներից անմիջապես հետո փորձանոթները պիտակավորվում են, նշվում է պացիենտի ազգանունը, անունը, տարիքը, հիվանդության սկիզբը, նմուշի տեսակը (օրինակ՝ արյուն, կեղևիկ և այլն) և նմուշի վերցման ամսաթիվը:

7) Այլ տեղեկություններ պացիենտի մասին (նախնական ախտորոշումը, ընդունման ամսաթիվը, պատվաստման կարգավիճակը և այլն, նշվում են ուղեգրում):

8) Պացիենտից (պացիենտներից) նմուշների հավաքման ավարտից հետո բոլոր գործիքներն ախտահանվում են, իսկ օժանդակ նյութերը, ինչպես նաև օգտագործված անհատական պաշտպանության միջոցները (ձեռնոցներ, խալաթ և այլն) ոչնչացվում են, որպես վտանգավոր բժշկական թափոն:

7. Կենսաբանական նյութի տեղափոխման կարգը.

1) Լաբորատոր հետազոտության համար կենսաբանական նյութ պարունակող պիտակավորված և հերմետիկորեն կնքված փորձանոթները, սրվակները փաթեթավորվում են առանձին-առանձին՝ տեղափոխելով կրկնակի պլաստիկ տոպրակի մեջ, որի մեջ տեղադրվում է ներծծող նյութ: Ներծծող նյութի քանակը պետք է բավարար լինի ամբողջ հեղուկը փաթեթի վնասման դեպքում ներծծելու համար: Չի թույլատրվում տարբեր մարդկանցից նյութերի նմուշներ փաթեթավորել նույն փաթեթի մեջ:

2) Նմուշներով կնքված պարկերը տեղադրվում են փակ (կնքման հնարավորությամբ) մետաղյա կամ պլաստիկ տարայի մեջ, որի ներքևում դրված է ներծծող նյութ (շղարշ, կտոր, բամբակ և այլն), խոնավեցված ախտահանիչ լուծույթով:

3) Նմուշով տարայի վրա գրվում է պացիենտի ազգանունը, անունը, հայրանունը, ընդունման ամսաթիվը և նմուշի տեսակը, տարան կնքվում է, տեղադրվում է հատուկ շարժական ջերմամեկուսիչ բեռնարկղի մեջ, որը հագեցած է սառեցման տարրերով և տեղափոխվում է 2-8˚С ջերմաստիճանում: Տեղափոխման ժամկետը չպետք է գերազանցի 72 ժամը: Փոխադրումը պետք է իրականացվի վտանգավոր բեռների փոխադրման նկատմամբ սանիտարահիգիենիկ պահանջների համաձայն (ՀՀ առողջապահության նախարարի 2014 թ. հունիսի 23-ի N 38-Ն հրաման):

4) Ուղեկցող փաստաթղթերը կազմվում են երկու օրինակից, որոնցից մեկը նմուշների հետ ուղարկվում է լաբորատորիա, մյուսը՝ պատճենը, մնում է նմուշները փորձաքննության ուղարկող անձի/ հաստատության մոտ: