Ֆինանսների նախարարությունը հանրային քննարկման է ներկայացրել «Հայաստանի Հանրապետության հարկային օրենսգրքում փոփոխություններ և լրացումներ կատարելու մասին» ՀՀ օրենքի նախագծի և հարակից օրենքների նախագծերի փաթեթը:

Ներկայումս գործող հարկային օրենսդրությամբ սահմանված են հարկման հետև­յալ այլընտ­րան­­քային համակարգերը՝.

1) ինքնազբաղված անձանց հարկման համակարգ, որի շրջանակներում տարեկան մինչև 9 մլն. դրամ շրջանառություն ունեցող՝ գործունեության որոշ տեսակներով զբաղվող հարկ վճա­րող­­ներն ամբողջությամբ ազատված են հարկերից (բացառությամբ ներմուծման հար­­կերի),

2) ընտանեկան ձեռնարկատիրության հարկման համակարգ, որի շրջանակներում տարե­կան մինչև 18 մլն. դրամ շրջանառություն ունեցող և միայն ընտանիքի անդամների միջո­ցով գոր­ծու­նեու­թյուն իրականացնող հարկ վճարողներն ամբողջությամբ ազատված են հարկերից (բացա­ռու­թյամբ ներմուծման հարկերի),

3) արտոնագրային հարկի համակարգ, որի շրջանակներում գործունեության որոշ տեսակ­­­ներով զբաղվող հարկ վճարողներն, առանց շրջանառության սահմանափակման, վճա­­­րում են արտոնագրային հարկ (հաստատուն գումար),

4) շրջանառության հարկով հարկման համակարգ, որի շրջանակներում տարեկան մինչև 535 մլն. դրամ շրջանառություն ունեցող հարկ վճարողները վճարում են շրջա­նա­ռու­թյան հարկ:
Խնդիրը կայանում է նրանում, որ հարկման տարբեր համակարգերի կիրառության նախորդ տարիների, ինչպես նաև միջազգային փորձի ուսումնասիրության արդյունքները ցույց են տալիս, որ հարկման համա­կար­գերի բազմազանությունն անխուսափելիորեն հան­­­գեց­նում է մի շարք բացասական երևույթ­ների, որոնցից են, մասնավորապես՝

5) հարկային օրենսդրության բարդությունը, հետևաբար նաև՝ հարկ վճարողների մոտ վար­վող հարկային հաշվառման հետ կապված դժվարությունները,

6) օրենսդրական երկիմաստությունները, տարընկալումները, անորոշություններն ու հակա­­­սությունները, որոնք մի կողմից հարկ վճարողներին դարձնում են խոցելի, մյուս կող­­մից կոռուպցիոն ռիսկեր են ստեղծում հարկ վճարողների և հարկային մարմինների փոխ­­հա­րա­բերություններում,

7) հարկային վարչարարության հետ կապված դժվարությունները, հետևաբար նաև՝ հար­կային վարչարարության արդ­­յու­­նավետության ցածր մակարդակը։

Առաջարկվում է.

2020 թվականի հունվարի 1-ից էականորեն պարզեցնել փոքր ձեռ­նար­կա­տի­րու­թյան հարկման համակարգը:

Մասնավորապես, առաջարկվում է վերացնել արտոնա­գրա­յին հարկի համակարգը, իսկ ինքնազբաղված անձանց հարկման համակարգի և ընտա­նե­կան ձեռնարկա­տի­րու­թյան համա­կարգի փոխա­րեն ներդնել մեկ միասնական՝ միկրո­ձեռ­­նար­կատիրության հարկ­ման համակարգ՝ սահ­մանելով, որ հարկման այս համակար­գից կարող են օգտվել ինչպես իրավա­բա­նա­կան անձինք և անհատ ձեռնարկատերերը, այն­պես էլ անհատ ձեռնարկատեր չհան­դի­սա­ցող ֆիզիկական անձինք, եթե վերջիններիս իրաց­ման շրջանառության տարե­կան մեծու­թյունը չի գերազանցում 24 միլիոն դրամը:

Առա­ջարկվում է սահմանել նաև, որ անհատ ձեռնարկատեր չհանդիսացող ֆիզիկական անձինք հարկման այս համա­կարգից կարող են օգտվել առանց անհատ ձեռնարկատեր հաշ­վառվելու, եթե զբաղվում են Օրենս­գրքով սահմանվող՝ գործունեության պարզունակ տեսակ­ներով: Հարկման համա­կարգի այս վերա­նայումների շրջանակներում նախատես­վում է սահմա­նել, որ՝

ա. միկրոձեռնարկատիրության սուբյեկտ չեն կարող համարվել Երևան քաղաքի վար­­­չա­­կան սահմաններում, ինչպես նաև Երևան քաղաքի վար­չա­­կան սահ­մաններից դուրս՝ առևտրի իրականացման վայրերում, առևտրի կենտրոն­նե­րում և տոնա­վա­ճառ­նե­րում առևտրական (առք ու վաճառքի) գործունեությամբ զբաղվող կազ­­­մա­կեր­պու­թյուն­ներն ու անհատ ձեռնարկատերերը,

բ. միկրոձեռնարկատիրության սուբյեկտները իրենց գործունեության մեջ, որպես վարձու աշխատող, կարող են ներգրավել ֆիզիկական անձանց առանց սահմանա­փա­կում­­ների, որոնց վճարվող եկամուտներից եկամտային հարկը հաշվարկվելու է հինգ հազար դրամի չափով,

գ. միկրոձեռնարկատիրության սուբյեկտների գործունեության իրականացման վայ­րերի քանակը չի սահմանափակվում: