ՀՀ կենտրոնական բանկը մշակել և կառավարություն է ուղարկել բնակարանային հիփոթեքային վարկին առնչվող օրենսդրական փաթեթ, որը ընդգրկված է գործադիրի առջիկա նիստի օրակարգում: Նախագծի մշակման գործընթացում ներգրավված են եղել ՀՀ տարածքում գործող բանկերը, վարկային կազմակերպությունները: Նախագծով, հիմք ընդունելով միջազգային փորձը, առաջարկվում են հետևյալ հիմնական կարգավորումները`
- Այն վարկերը, որոնք հանդիսանում են բնակարանային հիփոթեքային կրեդիտներ և այն անձանց (կրեդիտառուների) շրջանակը, ովքեր օգտվում են Նախագծով նախատեսված իրավունքներից:
- Հիփոթեքային վարկի պայմանագրի նվազագույն պայմանները և կնքման կարգը: Սահմանվում են այն դրույթները, որոնք պարտադիր պետք է ներառվել հիփոթեքային վարկի պայմանագրում (նախագծի 7-րդ հոդված) և սահմանվում են այս պահանջը չպահպանելու հետևանքները (նախագծի 19-րդ հոդված): Միաժամանակ, պայմանագրում Նախագծի 7-րդ հոդվածում նշված դրույթները չներառելը չի հանգեցնում պայմանագրի անվավերությանը: Նման կարգավորումը պայմանավորված այն նկատառմամբ, որ պայմանագրի անվավերությունը կհանգեցնի սպառողի համար շատ ավելի ծանր հետևանքների (ստացված վարկի վաղաժամկետ մարում, գրավի առարկայի վրա բռնագանձում տարածելու հնարավորության առաջացում), քան պայմանագրում որոշ դրույթների բացակայությունը: Ուստի, առաջարկվում է պայմանագիրն անվավեր կամ չկնքված համարելու փոխարեն, սահմանել վարկատուի կողմից վարկառուի օգտին տուգանք վճարելու պարտավորություն:
- Վարկառուներին բացահայտման ենթակա տեղեկությունը, այդ տեղեկության ծավալը և բացահայտման կարգը, Վարկառուի և վարկատուի միջև հաղորդակցման կարգը (Նախագծի 4-րդ և 8-րդ հոդվածներ): Այս կարգավորումները գրեթե նույնանում են «Սպառողական կրեդիտավորման մասին» ՀՀ օրենքում առկա նմանատիպ կարգավորումներին, և ըստ էության, հնարավոր է Նախագծում հղում անել նշված օրենքի համապատասխան դրույթներին: Սակայն, «Սպառողական կրեդիտավորման մասին» ՀՀ օրենքին հղում չանելը, պայմանավորված է սպառողական և հիփոթեքային վարկերի հետ կապված հարաբերություններն առանձին օրենքներով կարգավորելու` որդեգրած մոտեցմամբ:
- Վարկառուների կողմից հիփոթեքային վարկի վաղաժամկետ մարման հնարավորությունը և այն դեպքերը, երբ վաղաժամկետ մարման պարագայում տույժ կամ վարկառուի համար այլ անբարենպաստ հետևանք չի կարող սահմանվել:
Վարկատուի և վարկառուի շահերի հավասարակշռման անհրաժեշտությունից ելնելով, Նախագծով սահմանված են դեպքեր, երբ վաղաժամկետ մարման պարագայում կարող է գանձվել տույժ (Նախագծի 13-րդ հոդված)` Նախագծով սահմանված չափից ոչ ավել: Այլ դեպթերում վաղաժամկետ մարման համար տույժ կամ որևէ այլ անբարենպաստ հետևավանք չի կարող առաջանալ:
Նման կարգավորումը պայմանավորված է այն հանգամանքով, որ հիփոթեքային վարկերը, որպես կանոն, տրամադրվում են երկար ժամանակով: Այդ ընթացքում բանկերը կրում են շուկայում տոկոսադրույքների անբարենպաստ տատանումների ռիսկը և ստիպված են ներդնել տրամադրված վարկերից ստացվող դրամական հոսքերի կառավարման հատուկ մեխանիզմներ: Հիփոթեքային վարկերով ցանկացած ժամանակ վաղաժամկետ մարում թույլատրելը կառաջացնի վարկավորման շուկայի անկայունության ռիսկ և, որպես հետևանք` հիփոթեքային վարկավորման ծավալի կրճատում:
- Վարկատուի կողմից Նախագծով սահմանված հատուկ կարգավորումները չպահպանելու հետևանքները: Նախագծի 17-րդ և 18-րդ հոդվածներով սահմանվում է կրեդիտավորողի պատասխանատվությունը պետության և վարկառուի առջև` Նախագծով սահմանված դրույթները խախտելու համար:
Մասնավորապես, Նախագծի դրույթները խախտելու դեպքում, կրեդիտավորողը պարտավոր կլինի հօգուտ վարկառուի վճարել տույժ` 300.000 ՀՀ դրամ գումարի չափով:
- Օժանդակ ծառայություններից օգտվելու կանոններ: Նախագծով սահմանվել է անշարժ գույքի գնահատում իրականացնող ընկերությունների ընտրության չափանիշներ(գնահատողների ընտրության լայն հնարավորություն, միմյանց և կրեդիտառուի հետ փոխկապակցվածության բացառում, բացառապես անշարժ գույքի գնահատման գործունեություն իրականացնելու թույլտվություն ունեցող գնահատողների ծառայություններից օգտվելու պահանջ և այլն) այն դեպքում, երբ կրեդիտավորողը իր կողմից առաջարկվող ծառայությունների մատուցման պայմանագրի կնքումը պայմանավորել է առանձին գնահատողների ծառայություններից օգտվելու հետ:
Նման կարգավորում նախատեսելու անհրաժեշտությունը պայմանավորված է այն հանգամանքով, որ իրակավիրառ պրակտիկայում արձանագրվել են որոշ դեպքեր, երբ գնահատողներն ուղղակիորեն կամ անուղղակիորեն կապված են եղել միմյանց հետ կամ իրենց հետ համագործակցող ֆինանսական կազմակերպության հետ, ինչը սպառողի համար գործնականում չի ապահովել ընտրության լայն հնարավորություն: Նույնիսկ այն դեպքերում, երբ ընդունելի գնահատողների ցանկից ընտրություն կատարելու հնարավրությունն ապահովված է եղել, ապա չի չապահովվել գույքի գնահատման գործընթացի անաչառությունը, անկախությունը և օբյեկտիվ գնահատական տալու հնարավորությունը: Արդյունքում, ֆինանսական ծառայության սպառողը կորցնում է վստահությունը գնահատման արդյունքների օբյեկտիվության, դրա հիման վրա իրեն մատուցված ծառայության որակի և ընդհանուր առմամբ ֆինանսական համակարգի նկատմամբ: Ավելին, ստեղծված իրավիճակում ոլորտում չի ապահովվում առողջ մրցակցային դաշտի ձևավորումը:
Նախագծին ամբողջությամբ կարող եք ծանոթանալ այստեղ՝
«Բնակարանային հիփոթեքային կրեդիտավորման մասին», «Սպառողական կրեդիտավորման մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքում փոփոխություններ և լրացում կատարելու մասին», «Բանկերի, վարկային կազմակերպությունների, ներդրումային ընկերությունների, ներդրումային ֆոնդի կառավարիչների և ապահովագրական ընկերությունների սնանկության մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքում լրացում և փոփոխություններ կատարելու մասին», «Հրապարակային սակարկությունների մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքում լրացումներ կատարելու մասին» և «Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքում լրացումներ կատարելու մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքների նախագծերի փաթեթի մասին
- նախագիծ արձանագրային
- ՀՀ օրենքների նախագծեր
- հիմնավորում
- տեղեկանքներ
- ամփոփաթերթ
- նամակներ, եզրակացություններ
