Աստղիկ Մազմանյանն արդեն ութ տարի է, ինչ Երևան քաղաքի «Շենգավիթ» նոտարական տարածքի նոտար է նշանակվել: Մինչ այդ տարբեր աշխատանքներով է զբաղվել. ուսանողական տարիների սկզբում ցրիչ է եղել, ապա «ՀԱՅԳԱԶ» ԱՏՁ-ում կադրերի բաժնի տեսուչ և, ի վերջո, հասել է իր նպատակին՝ զբաղեցնելով նոտարի պաշտոն: Նրա խոսքով, իր գործում շատ կարևոր է քննադատությունը, իսկ ամենամեծ քննադատը դատավորի պաշտոն զբաղեցնող ամուսինն է, որի ամենակարևոր խորհուրդն է եղել՝ զգույշ լինել: Իրավաբան.net -ը Աստղիկ Մազմանյանի հետ զրուցել է «Հայաստանի նոտարները» շարքի շրջանակներում։
-Տիկի՛ն Մազմանյան, երբ հարցազրույցին նախապատրաստվելիս Ձեր կենսագրական տվյալներն էի ուսումնասիրում, ուշադրությունս գրավեց այն, որ «Գարուն» կարի ֆաբրիկայում որպես ցրիչ եք աշխատել: Ի՞նչ նշանակություն ունեցավ այդ աշխատանքային փորձառությունը Ձեր կյանքում:
– Այդ ժամանակ 18 տարեկան էի: Հետագայում էլ ուսանողական տարիներին աշխատել եմ ու չեմ պատկերացնում ինձ առանց դրա: Բայց ես նոտար դառնալու նպատակ ունեի ու անցա որոշակի ճանապարհ, որ դրան հասնեմ:
-Տարիներ առաջ՝ նոտար նշանակվելիս, Դուք հանդիսավոր երդում եք տվել: Հիշու՞մ եք Ձեր զգացողությունները, որ ունեցել եք այդ ժամանակ:
-Շատ ոգևորված եմ եղել: Այնքան, ինչքան որ ոգևորված էի, երբ ընդունվել էի համալսարան: Ինձ համար դա շատ կարևոր էր, ինչպես երեխայի ծնունդը: Ես միանշանակ նոտար էի ուզում աշխատել: Սա այն հանգրվանն է, որը ես փնտրում էի:
– Ձեր քույրը ևս իրավական ոլորտում է, բայց, ի տարբերություն Ձեզ, դատավոր է: (Գայանե Մազմանյանը Երևանի ընդհանուր իրավասության դատարանի դատավոր է,- հեղ․)։ Ինչպե՞ս ստացվեց, որ երկուսդ էլ նույն ոլորտն ընտրեցիք:
-Հայրս նոտար է: Մենք սիրում ենք այդ գործը, դա ենք տեսել: Ամուսինս նույնպես իրավաբան է: Ես ունեմ երեք երեխա, որոնք ապագա իրավաբաններ են ու այդ որոշումը իրենք են ընդունել, մենք չենք ուղղորդել:
-Տիկի՛ ն Մազմանյան, այնուամենայնիվ , հենց Ձեզ համար ինչո՞վ է հետաքրքրական այս ոլորտը :
-Ես շատ եմ սիրում իմ աշխատանքը, ինձ այլ տեղում չեմ պատկերացնում: Ինձ համար քաղաքացիների հետ շփվելը շատ հաճելի է: Իսկ ամենահետաքրքրականը մարդկանց մտածելակերպի բազմապիսիությունն է: Մեկը խաղաղ բնավորություն ունի, մյուսն ագրեսիվ է: Բայց երբ ամենատարբեր բնավորության մարդիկ հաճույքով են դուրս գալիս իմ կաբինետից, դա ինձ համար շատ կարևոր բան է:
-Ստացվում է, որ նոտարը ինչ-որ չափով նաև հոգեբա՞ն պետք է լինի, որ կարողանա աշխատել տարբեր մարդկանց հետ:
-Պարտադիր, պարտադիր, ես կարծում եմ, որ դա պարտադիր է: Եթե ինքնատիրապետումը կա մարդու մեջ, դա շատ կարևոր է: Պետք է հասկանաս, որ եթե մարդը եկել ու դիմում է նոտարին, ուրեմն ինչ որ հոգս ունի, ինչ որ դարդ ունի: Նոտարը առաջին հերթին պետք է լինի լավ հոգեբան, հետո իրավաբան, որ կարողանա մարդկանց օգնել ու ճիշտ ուղղություն տալ, որ մարդը հասկանա՝ ինքը եկավ, սպառիչ պատասխան ստացավ և գնաց:
-Եթե Ձեր աշխատանքը բնորոշելու լինեք երեք բառով, ապա որո՞նք կլինեն դրանք:
– Շատ բարդ է երեք բառով ասել: Նախ պարտաճանաչություն, մարդուն հասկանալու կարողություն և արդարություն:
-Նոտարիատի մասին ՀՀ օրենքի մեջ ի՞նչ կփոխեիք: Կա՞ն հոդվածներ, որոնց հետ այնքան էլ համաձայն չեք:
-Ժամանակն է ճիշտ ցույց տալիս, թե օրենքում ինչը փոխվի և ինչպես: Միակ կետը, որ ես կցանկանայի ավելացնել, որ մարդը աշխատեր այնքան, ինչքան որ կցանկանար աշխատել, չլիներ տարիքային սահմանափակում:
– Երբ նոտարական էթիկայի կանոններն էի ուսումնասիրում, ուշադրություն դարձրի նրան, որ նոտարը կատարված բարձր աշխատանքի համար կարող է խրախուսվել և հակառակը՝ կարող է որոշակի կարգապահական տույժի ենթարկվել: Այս ամենը Ձեզ որևէ կերպ առնչվե՞լ է:
-Կարգապահական ոչ մի տեսակի տույժ չունեմ: Իսկ խրախուսանքների մասով ունեմ պատվոգրեր՝ տարբեր սեմինարների մասնակցության հետ կապված: Մենք արտասահմանցի մեր գործընկերների հետ պարբերաբար կոնֆերանսներ ենք ունենում, փորձի փոխանակում է լինում: Օրինակ, գերմանացիների հետ շատ հետաքրքիր շփում եղավ: Իրենց մոտ նոտարը շատ ավելի կարևոր մարմին է, քան Հայաստանում: Իրենց համար զարմանալի էր, թե նոտարի ներկայացրած փաստաթուղթը ինչպես կարող է վիճարկվել: Կուզենայի, որ մեզ մոտ էլ այդպես լիներ:
-Ձեր պրակտիկայում եղե՞լ են դեպքեր, երբ քաղաքացին կեղծ լիազորագրեր կամ վկայականներ է ներկայացրել:
-Ինքս հայտնաբերել եմ երկու կեղծ լիազորագիր գործարքի ժամանակ, հաղորդում եմ տվել, հետաքննություն է սկսվել, հենց հիմա էլ քրեական գործ կա հարուցված՝ իմ կողմից հայտնաբերված կեղծ լիազորագրի հետ կապված:
– Ինչպե՞ս եք գնահատում քաղաքացիների իրազեկվածության մակարդակը նոտարական գրասենյակ դիմելու հարցում:
-Քաղաքացիների իրազեկվածությունը բարձր չէ: Հենց իրենց շահերը իրենք չեն կարողանում պաշտպանել, քանի որ օրենքը լավ չգիտեն և շատ դեպքերում չես էլ կարող մեղադրել: Տարիների ընթացքում բարձրացել է իրազեկվածության մակարդակը: Երբեմն գալիս են ու ասում՝ մենք կարդացել ենք, որ էսպես պետք է լինի: Այս ամենը ինձ շատ է ուրախացնում:
-Մամուլը, հանրային շահից ելնելով, անդրադառնում է նաև իրավական ոլորտի ներկայացուցիչներին: Մեկ անգամ չէ, որ ադրադարձել է նաև Ձեր ամուսնուն: Այդ հրապարակումներին Դուք հետևե՞լ եք, դրանց մեջ, ըստ Ձեզ, ճշմարտություն կա՞:
-Դեպքեր կան, որ ընդհանրապես չկա ճշմարտության տոկոս: Լինում է, որ ծիծաղելի հոդվածներ են հայտնվում, որ ընդհանրապես կապ չունեն իրականության հետ: Ես չեմ հետևում, դա ինձ չի հետաքրքրում, որովհետև երբեմն այնպիսի թեմաներ են լինում, որ զարմանում ես, թե ինչպես են նման բաներ գրում: Ես հարգում եմ լրագրողներին, բայց կան այնպիսինները, որ PR-ի համար են գրում: Ուղղակի մարդ կա, որ վիրավորվում է և պատերազմ է հայտարարում, մարդ էլ կա, որ ծիծաղում, անցնում է:
-Հրապարակումներ կան նաև այս ոլորտի ներկայացուցիչների միլիոնների հասնող գույքի հայտարարագրումների հետ կապված: Իրավաբան.net-ն անդրադարձել էր սրան, ցուցակում կային նաև Ձեր և Ձեր ամուսնու՝ վարչական դատարանի դատավոր Արգիշտի Ղազարյանի անունները: Սա կարելի՞ է որպես ոլորտի կոռումպացվածության նշան դիտարկել:
-Ես չեմ կարծում, որ սա ոլորտի կոռումպացվածության մասին է խոսում: Մարդ կա, որ մինչև դատավոր լինելն է շատ բաներ ունեցել, բայց մինչև դա, պաշտոնատար անձ չլինելով, չի հայտարարագրել: Շատ տհաճ է, որ չեն ստուգում ակունքը և հենց մարդը դատավոր է դառնում, ասում են՝ ունեցավ այսինչ բանը:
-Ըստ Ձեզ Հայաստանում իրավական ոլորտը այնքա՞ն էլ կոռուպացված չէ:
– Չէի ասի, թե կոռումպացված է: Կոռուպցիա ամեն տեղ էլ կա և դա ավելի շատ մարդու տեսակով է պայմանավորված: Եթե մեկը ինչ որ բան է արել, չպետք է դրա համար ամբողջ համակարգը պախարակել:
–Տիկի՛ն Մազմանյան, անգամ իրավական ոլորտում չգտնվող մարդու համար որոշ չափով հասկանալի է, որ այս դաշտում աշխատանքը բարդ և պատասխանատու է: Ի՞նչ խորհուրդ կտաք նրանց, ովքեր իրենց առաջին քայլերն են անում այս ոլորտում:
-Պետք չէ մեծամտանալ: Չէի ցանկանա ընդհանրացնել, բայց երբ երիտասարդ տարիքում պաշտոն են ձեռք բերում, երբեմն մեծամտանում են, բայց անհրաժեշտ է հասկանալ, որ կյանքի աստիճանները պետք է պատվով հաղթահարել ու անցնել առաջ:
Հարցազրույցը՝ Սոնա Վարդանյանի
Լուսանկարները՝ Ալեքսանդր Սարգսյանի
Նախագծի մտահղացման հեղինակ` Կարեն Զադոյան
